Kişinin genel sağlık durumu, varsa hastalıklarının tanısı ve tedaviye verdiği cevabın değerlendirilmesi için sıklıkla kan testlerinden yararlanılır. MCH, tam kan sayımı testi olan hemogram isimli ayrıntılı kan testinin bir parçasıdır. Peki; hemogram MCH nedir, kan tahliliyle anlaşılır mı? MCH düşüklüğü ve yüksekliği neden olur?
MCH Nedir?
MCH, İngilizce "mean corpuscular hemoglobin" ifadesinin kısaltmasıdır ve ortalama korpüsküler hemoglobin anlamına gelir.
Bu değere bakılarak tek bir kırmızı kan hücresindeki ortalama hemoglobin miktarı ölçülür. Hemoglobin, akciğerlerden hücrelere oksijen taşıyan ve kırmızı kan hücrelerinin ana bileşeni olan bir proteindir.
MCH, oksijen açısından zengin kana sahip olup olunmadığı hakkında bilgi edinmek için gerekli bir ölçümdür. Ortalama korpüsküler hacim(MCV) ve ortalama korpüsküler hemoglobin konsantrasyonu(MCHC) endeksleriyle birlikte değerlendirilir.
Doktorunuz rutin sağlık muayenesi veya bazı semptomların nedenlerinin araştırılması için sizden hemogram isteyebilir. Tam kan sayımı testinde ölçülen MCH değerini belirlemek için kan örneği alınır. Uzman sağlık personeli genellikle kolunuzun iç tarafındaki damardan şırınga yardımıyla alınan kan örneğini bir numune tüpüne aktarır. Alınan kan örneği laboratuvara incelenmeye gönderilir. "Tam kan sayımı MCH nedir?" sorusunu kısaca bu şekilde cevaplayabiliriz.
MCH Kaç Olmalı?
MCH, kırmızı kan hücresi başına pikogram(pg/hücre) olarak hesaplanır. Referans aralığının altında veya üstündeki MCH değeri altta yatan bir sağlık probleminin habercisi olabilir. Peki, MCH referans aralığı nedir?
MCH için normal kabul edilen referans aralığı, yetişkin bireylerde hücre başına 27 ila 31 pg/hücredir. Yenidoğanlarda ise 32-34 pg/hücre aralığında görülür. "Tam kan sayımı MCH kaç olmalı?" sorusunu yanıtladıktan sonra referans aralıklarının farklı laboratuvarlarda değişiklik gösterebileceğini hatırlatmak isteriz. Eğer test sonuçlarınızın değerlendirilmesi için desteğe ihtiyaç duyarsanız uzman hekimlerimizden yardım alabilirsiniz.
MCH Düşüklüğü Nedir?
MCH değeri bazı durumlarda düşük gözlenebilir. Bu noktada kafanızda "Kanda MCH düşüklüğü nedir?" ve "MCH düşüklüğü neden olur?" gibi sorular belirebilir.
Tam kan sayımı MCH düşüklüğü, hemoglobinin minimum referans değer olan 27 pg altındaki durumunu ifade eder. Bu, kırmızı kan hücrelerindeki ortalama hemoglobin miktarının ideal değerden az olduğunu gösterir.
Hemoglobin üretiminin önemli bileşeni demirdir. Demir olmazsa hemoglobin üretilemez. Bu nedenle MCH düşüklüğüne demir eksikliği anemisi neden olabilir. Diğer sebepler ise şöyle sıralanabilir:
- Demir, B12 ve Folat gibi vitamin ve mineraller açısından zengin temel besin maddelerine rutin beslenme düzeninde yer verilmemesi,
- Otoimmün hastalıklar, böbrek ve karaciğer rahatsızlıkları,
- Büyük bir ameliyat,
- Kan kaybı,
- Hemoglobin genlerindeki mutasyonlar sonucu kalıtsal olarak kan üretim bozukluğunun oluştuğu Akdeniz anemisi olarak da bilinen talasemi,
- Diğer kalıtsal kan hastalıkları.
MCH düşüklüğü bunların dışında kan kanseri ve kan bozuklukları gibi farklı nedenlere bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Düşüklüğün altında yatan temel nedeni belirlemek için bir uzman hekime başvurulması gerekir.
MCH Düşüklüğü Belirtileri
MCH düşüklüğünün etkileri, ilk zamanlarda belli olmayabilir. Ancak düşüklüğün sürmesi hâlinde bireylerde bazı belirtiler ortaya çıkar. MCH düşüklüğü belirtilerinden bazıları şunlardır:
- Yorgunluk,
- Soluk ve sarımsı cilt,
- Baş ağrısı,
- Göğüs ağrısı,
- Nefes darlığı,
- Hızlı nabız,
- Saç dökülmesi,
- Soğuk eller ve ayaklar,
- Zayıf bağışıklık sistemi ve enfeksiyonlara yakalanma yatkınlığı.
Çocuklarda MCH düşüklüğü, dikkatsizlik ve konsantrasyon güçlüğü görülmesine yol açabilir. Bebeklerde MCH düşüklüğü ise çok ağlama ve katılma nöbetleri gibi belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabilir.
MCH Düşüklüğü Tedavisi
MCH seviyesi düşüklüğü söz konusu olduğunda elde edilen bilgiler ışığında uzman hekim tarafından kişiye özel bir tedavi planı hazırlanır. Bu tedavi planıyla düşük olan MCH değeri ideal seviyeye çekilerek genel sağlık durumunun iyileştirilmesi amaçlanır. Yaşanan rahatsızlığın nedenine bağlı olarak farklı tedavi yolları izlenebilir.
Örneğin MCH düşüklüğü demir eksikliğinden kaynaklanıyorsa doktorunuz beslenme programınıza demir ve B6 vitamini açısından zengin gıdalar eklemenizi önerebilir. Ayrıca MCH seviyesini yükseltebilecek C vitamini ve lifli gıdalar tüketmenizi de tavsiye edebilir. Beslenme rutininize ekleyeceğiniz gıdaların MCH değerinin ideal seviyeye gelmesi için yeterli olmadığı durumlarda ise doktor kontrolünde vitamin ve mineral takviyeleri denenebilir. Eğer MCH seviyelerindeki düşüş fazlaysa kan transfüzyonuna ihtiyaç duyulabilir.
MCH Yüksekliği Nedir?
"Tahlilde MCH nedir?" sorusunun cevabını verdikten sonra MCH yüksekliğine de değinelim. Hemogram testinde gözlemlenen 32 pg’nin üzerindeki MCH değeri yüksek kabul edilir. Bu, kırmızı kan hücresi başına ideal seviyeden daha fazla hemoglobin olduğunu gösterir. Peki, MCH yüksekliği neden olur?
MCH yüksekliği, birçok sağlık sorununa bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bu duruma yol açan nedenlerin bazıları şu şekilde listelenebilir:
- B12 eksikliği,
- Anemi türleri,
- Uzun süreli ve aşırı alkol tüketimi,
- Karaciğer bozukluğu,
- Tiroidlerin aşırı çalışması,
- Östrojen içeren çok fazla ilaç kullanmak,
- Bazı kanser türlerinden veya enfeksiyonlardan kaynaklı komplikasyonlar,
- Hipotiroidizm,
- Sigara tüketimi,
- KOAH gibi kronik akciğer rahatsızlıkları,
- Kök hücrelerde yaşanan bozukluklar,
- Doğuştan gelen kalp sorunları.
MCH Yüksekliği Belirtileri
MCH yüksekliği semptomlara neden olmadığından kişiler genellikle bu durumu hissetmezler ve yükseklik kan testinde fark edilir. Bu durum çoğu zaman makrositik anemiyi işaret etse de daha önce de belirttiğimiz gibi altta yatan farklı nedenler olabilir. Bu sorunlar da MCH yüksekliği semptomlarının görülmesine yol açabilir. MCH yüksekliğinde görülebilecek bazı belirtiler şunlardır:
- Yorgunluk,
- Hâlsizlik,
- Ciltte solgunluk,
- Baş ağrısı,
- Ağız ve dil ağrısı,
- Yürüme güçlüğü,
- İshal ve kilo kaybı,
- Koku ve tat alma problemleri,
- Görme ile ilgili sorunlar,
- Unutkanlık,
- Konsantre olmada güçlük,
- Ruh hâli değişiklikleri.
MCH Yüksekliği Tedavisi
MCH seviyesindeki artışın tespit edilip tedavi edilmesi kişinin sağlığını olumlu yönde etkiler. MCH yüksekliği tedavisi, kişinin rahatsızlığına bağlı olarak çeşitli şekilde uygulanabilir. Örneğin MCH değerinizin yüksekliği B12 ve folat eksikliğinden kaynaklanıyorsa doktorunuz takviye kullanmanızı önerebilir. Ayrıca B12 ve folat içeren gıdaların bulunduğu beslenme programı da düzenleyebilir. Eğer rahatsızlığınız aşırı ve sık alkol tüketiminden kaynaklanıyorsa alkolden uzak durmanızı tavsiye edebilir.
MCH yüksekliği yaşamanızın nedeni bir sağlık sorunuysa uzman doktorunuz size özel tedavi planı düzenler. MCH yüksekliği tedavisi için doktorun tavsiyelerine uymak ve düzenli takip için kontrolleri aksatmamak önemlidir. Altta yatan sebeplerin tedavi edilmesinin yanı sıra sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek, sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlığı kazanmak ve yaşama egzersizi dâhil etmek de MCH seviyelerini kontrol altında tutmaya yardım edebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
MCH ile hangi bölüm ilgilenir?
MCH, daha önce de ifade ettiğimiz gibi tam kan testi parametlerinden biridir ve genellikle hematoloji bölümü doktorları olan hematologlar tarafından yorumlanabilir. Hematoloji; kan ve kemik iliği, lenf bezleri, dalak gibi kanla ilişkili doku ile organların yapısı ve fonksiyonunu inceleyen tıp dalıdır. Ayrıca bu sistemlerde meydana gelen hastalıklarının teşhisi ve tedavisiyle ilgilenir. MCH seviyelerindeki anormallikler, kardiyologlar ve aile hekimleri gibi diğer ilgili sağlık uzmanları tarafından da değerlendirilebilir.
Hamilelikte MCH düşüklüğü anne ve bebek için risk oluşturur mu?
Hamilelik döneminde demir eksikliği görülme riski artabilir. Bu durum ise demir eksikliği anemisine ve MCH seviyelerinin düşmesine yol açabilir. Bebeklerde ve çocuklarda görülen aneminin başlıca nedeni, hamilelik esnasında annenin yaşadığı demir eksikliğidir. Şiddetli ve tedavi edilmeyen aneminin anne ve bebek için oluşturabileceği bazı riskler şunlardır:
- Bebeğin prematüre doğması veya düşük doğum ağırlığına sahip olması,
- Bebekte anemi gelişmesi,
- Doğum sırasında annenin ciddi miktarda kan kaybı yaşaması,
- Annede doğum sonrası depresyon gelişimi,
- Çocuklarda gelişim geriliği.
MCH düşüklüğü ve yüksekliği başka rahatsızlıklara neden olur mu?
Vücuttaki ortalama hemoglobin miktarındaki değişikliklere bağlı olarak MCH düşüklüğü veya yüksekliği görülebilir. Referans aralığının dışında seyreden MCH değerleri, daha önce belirttiğimiz rahatsızlıkların dışında farklı sorunlara da yol açabilir. Düşüklüğü durumunda dilde pütürleşme, kulakta uğultu, cilt morlukları görülebilir. Yüksekliği durumundaysa kan pıhtıları, çabuk kırılan tırnaklar, baş dönmesi ve kaşıntı ortaya çıkabilir.
Onaylanmış İçerik