LYM (lenfosit) düşüklüğü ve yüksekliği, bağışıklık sistemiyle alakalı bir problemdir ve her yaş grubunda meydana gelebilir. Lenfositlerin bir anda azalması veya artması önemli sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına neden olabilir veya bazı sağlık sorunlarının semptomu olabilir. "LYM ne demek?", "LYM düşüklüğü veya düşüklüğü neden olur?" gibi soruların yanıtlarını ayrıntılı bir şekilde inceleyebiliriz.
LYM Nedir?
LYM, beyaz kan hücreleri olarak bilinen akyuvarların bir türüdür. Vücudun çeşitli hastalıklara karşı savaşmasına yardımcı olan lenfositler, kemik iliğinde üretilir. Normalde vücudun farklı bölümlerinde bulunan beyaz kan hücreleri herhangi bir enfeksiyon durumunda bir araya toplanır. Temel görevi vücut sağlığını hastalıklara karşı savunmak olan bu hücreler çeşitli bakteri, virüs ve antijenlere karşı mücadele verir.
Beyaz kan hücrelerinin %20 ila %40’ını oluşturan LYM, "Büyük Granüler Lenfositler" ve "Küçük Lenfositler" olarak iki ana gruba ayrılır. Büyük granüler lenfositler, genellikle doğal öldürücü hücreler olarak tanımlanırken küçük lenfositler de T ve B lenfositleri olarak kendi arasında iki kategoride değerlendirilir. Doğal öldürücü lenfositler, vücudun doğal bağışıklık sisteminin önemli bir parçası olarak tanımlanır. Eğer tümör ve virüs kaynaklı hasar gören enfekte hücreler mevcutsa bu lenfositler karşı savunma yapar.
Lenfositler T ve B hücreleri olmak üzere iki ana gruba ayrılır:
- T Hücreleri: Vücutta yer alan yabancı organizmalara karşı bağışıklık sistemi hücrelerini uyarmakla görevlidir. Lenf bezleri, bademcik, bağırsak ve dalak gibi bölgelere ulaşabilen T lenfosit hücreleri; tümörlere ve enfekte olan hücrelere saldırır.
- B Hücreleri: Temel görevi antikor üretmek olduğu için virüs ve bakteri gibi yabancı organizmaları hedef alır. Lenf düğümlerinin korteksinde, kemik iliğinde, peyer plaklarındaki foliküllerde, dalağın foliküllerinde ve beyaz pulpasının marjinal zonunda konumlanan bu hücreler aynı zamanda vücutta daha önce bulunan antijenleri hatırlayarak uygun savunmayı sergiler.
LYM Kaç Olmalı?
Tam kan sayımı testlerinde ortaya çıkan lenfosit hücrelerinin sayısı genellikle yaşa, ırka ve cinsiyete göre farklılık gösterebilir. Ancak yine de ortalama bir LYM referans aralığından bahsedilebilir. Yetişkinler için LYM kaç olmalı, diye merak ediyorsanız bunun yanıtını 1000-4800 mikrolitre olarak verebiliriz.
Normal değerler olarak tanımlanan bu rakamlar çocuklarda da değişkenlik gösterir. Çocuklarda LYM yüksekliği veya düşüklüğü olup olmadığını anlayabilmek için test yaptırıldığında değerlerin 3000-9500 mikrolitre arasında çıkması beklenir. Bu referans aralığının dışındaki değerler LYM düşüklüğü veya yüksekliğini gösterir.
LYM Testi Nasıl Yapılır?
Beyaz kan hücrelerinin bir çeşidi olarak tanımlanan lenfositlerin durumunu öğrenebilmek için tam kan sayımı yapılması gerekir. Kandaki lenfosit oranı, rutin sağlık kontrollerinde yapılan tahlillerdeki hemogram adı verilen bu sayımlarda ortaya çıkar.
LYM testi yaptırmak istediğinizde sağlık profesyonelleri sizden kan örneği alır ve bu numune, laboratuvarda incelenir. Kanda bulunan beyaz hücrelerin ölçülmesine yardımcı olan bu test ayrıca kırmızı kan hücreleri, kanın pıhtılaşmasını sağlayan hücreler ve hemoglobin değerlerinin de öğrenilmesini sağlar.
Tam kan sayımına ek olarak LYM testi için akım sitometri adı verilen farklı bir yöntem de kullanılabilir. Laboratuvarda inceleme şeklinde yapılan bu yöntemde lazer yardımıyla kan hücrelerine detaylıca bakılır. Akım sitometrisi tam kan sayımına kıyasla daha detaylı bir testtir. Bu test sayesinde kandaki lenfositlerin aynı kökenden gelip gelmediği, birbirinden farklı lenfositlerin miktarı gibi bilgiler elde edilebilir.
LYM Düşüklüğü Nedir?
Lenfopeni olarak bilinen LYM düşüklüğü, tam kan sayımı testinde çıkan değerler sonucunda anlaşılır. Lenfosit düşüklüğünden bahsedilebilmesi için yetişkinlerden alınan kan örneğindeki beyaz kan hücresinin mikrolitre başına 1000’den az olması gerekir. Çocuklardaysa değer 3000’den az olduğu zaman LYM düşüklüğü tanısı konulur.
LYM düşüklüğü kronik olabileceği gibi geçici de olabilir. Genellikle soğuk algınlığı veya farklı bir enfeksiyon geçirenlerde geçici olarak gözlenebilen bu durum aynı zamanda strese, yetersiz beslenmeye ve yoğun tempolu hayata bağlı olarak da ortaya çıkabilir.
Bunların dışında şu durumlar da LYM düşüklüğü nedenleri arasında sıralanabilir:
- Kanser tedavisi için kullanılan ilaçlar, radyasyon ve kemoterapi tedavileri,
- HIV, AIDS, tüberküloz, viral hepatit gibi bulaşıcı hastalıklar,
- Kortizonlu ilaçlar,
- Vitamin ve mineral eksikliği,
- Genetik ve kalıtsal rahatsızlıklar,
- Steroid kullanımı,
- Lupus gibi otoimmün rahatsızlıklar,
- Crohn, çölyak benzeri bağırsak hastalıkları,
- Enfeksiyon,
- Vücudun lenfosit üretimi konusunda yetersiz olması,
- Kemik iliği hastalıkları,
- Yetersiz ve dengesiz beslenme,
- Kan hastalıkları,
- Böbreklerde görülen rahatsızlıklar.
LYM Düşüklüğü Belirtileri
Hem geçirilen enfeksiyonlara hem yaşam kalitesine bağlı olarak ortaya çıkmasının yanı sıra bazı zamanlarda kullanılan ilaçların ve uygulanan tedavilerin yan etkisi olarak da görülebilen lenfosit düşüklüğünün belirtileri şu şekildedir:
- Yorgunluk,
- Hâlsizlik,
- Kilo kaybı,
- Yüksek ateş,
- Burun akıntısı ve öksürük,
- Lenf bezlerinde veya dalakta görülebilen orantısız büyüme,
- Eklem ağrısı,
- Terleme,
- Alopesi, egzama ve telanjiektazi gibi deri rahatsızlıkları.
LYM Düşüklüğü Tedavisi
LYM düşüklüğü sorunu yaşayanların en çok merak ettiği sorulardan biri de "LYM nasıl yükseltilir?" sorusudur. LYM değerleri hem evde yapılabilen takviyelerle hem doktorlar tarafından uygulanacak tedavilerle normal düzeye getirilebilir.
Eğer grip veya soğuk algınlığı gibi rahatsızlıklar yüzünden LYM düşüklüğü yaşanıyorsa rahatsızlıkların tedavi edilmesi beyaz kan hücrelerinin oranının normale dönmesini sağlar. Bu yöntemin yeterli olmadığı durumlardaysa hekimler tarafından lenfosit üretimini arttırmaya yönelik çeşitli ilaçlar verilebilir. Yaşam kalitesinin düşüklüğü sebebiyle bu sorunu yaşayanlarınsa sağlıklı ve düzenli beslenmeye, hijyene ve stres yönetimine dikkat etmeleri önerilir.
Doğal yöntemlerle tedavi edilebilecek bir düşüklük söz konusuysa lenfosit değerinin yükselmesine yardımcı olacak gıdaların tüketiminin de arttırılması önerilebilir. Bunun içinse protein bakımından yüksek gıdalara, çinko içeren besinlere, beta karoten içeren yiyeceklere, C ve D vitamini bakımından zengin gıdalara ağırlık verilebilir.
LYM Yüksekliği Nedir?
Kanda LYM yüksekliği nedir, sorusu lenfosit adlı beyaz kan hücrelerinin 4800 mikrolitreden fazla olması olarak cevaplanabilir. Yetişkinler için belirtilen bu oran çocuklarda farklılık gösterir. 9500 mikrolitre üzerindeki bir değer bebeklerde LYM yüksekliği sorununun olduğu anlamına gelir. Vücut, dışarıdan gelen virüs ve bakterilerle savaşabilmek için ekstra lenfosit ürettiğinde LYM yüksekliği de ortaya çıkar.
Lenfosit yüksekliği, akut enfeksiyonlara bağlı olarak geçici bir seyir izleyebilir. Yaygın olarak görülen bu durum bazen ciddi bir sağlık sorununu işaret edebilir.
Lenfosit oranındaki fazlalık şu rahatsızlıklar sebebiyle de görülebilir;
- Frengi,
- Hipotiroid,
- HIV ve AIDS,
- Hepatit,
- Tüberküloz,
- Lösemi ve lenfoma,
- Kızamık ve kabakulak gibi viral enfeksiyonlar,
- Grip,
- Boğmaca, toksoplazmoz ve sitomegalovirüs,
- Akdeniz humması.
LYM Yüksekliği Belirtileri
LYM yüksekliği çoğunlukla belirti göstermez ve genellikle yapılan kan testinde fark edilir. Ancak birçok hastalıkta görülebilen bazı belirtiler lenfosit yüksekliğini işaret ediyor olabilir.
Bu belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Hâlsizlik,
- Mide bulantısı ve kusma,
- Yüksek ateş,
- İshal.
LYM Yüksekliği Tedavisi
Lenfosit sayısı yüksekliği bazen kendiliğinden normale dönebildiği gibi bazı durumlardaysa hekimler tarafından uygulanacak yöntemlerle tedavi edilir. LYM yüksekliğine neyin sebep olduğu saptandıktan sonra bu rahatsızlığı gidermeye yönelik tedavi planlanır. Bu tedavinin amacına ulaşmasıyla birlikte genellikle lenfosit değeri de referans aralığına döner. Bunların dışında yalnızca hafif enfeksiyonlar nedeniyle yükselen lenfositler ilaç kullanmaksızın kendiliğinden de normale dönebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
LYM düşüklüğü veya yüksekliği ne zaman tehlikelidir?
Çeşitli nedenler yüzünden yükselebilen ve düşebilen lenfosit değerleri bazen tehlikeli durumlara da yol açabilir. Enfeksiyona bağlı değişikliklerde kullanılan ilaçlar veya takviye gıdalarla normale dönebilen LYM değerinin 1000 mikrolitreden az, 4800 mikrolitreden fazla olması durumunda hekime başvurulması gerekir.
Lenfosit yüksekliği ne zaman tehlikeli olur, sorusunun bir diğer yanıtı da uygulanan beslenme ve vitamin takviyelerine rağmen değerlerin normal düzeye gelmemesi durumu olarak gösterilir. Bu gibi sorunlarda da mutlaka bir uzmana başvurulması gerekir.
LYM düşüklüğü veya yüksekliği, hamilelik veya emzirme dönemindeki kadınlar için özel riskler taşır mı?
LYM düşüklüğü veya yüksekliğine hamilelik dönemlerinde de sıkça rastlanabilir. Özellikle hamilelik ve emzirme dönemlerinde hassas olan kişilerin lenfosit değerlerindeki düşüş sıkıntı yaratabilir. Bağışıklık sisteminde önemli yere sahip olan lenfosit hücrelerinin düşüş göstermesi, vücudun kendini zararlı organizmalara karşı yeterince koruyamamasına neden olabilir. Bu sebeple de emzirme dönemlerinde ve hamilelikte LYM düşüklüğü sağlık açısından tehlike yaratabilir.
LYM düşüklüğü veya yüksekliği olan kişilerin bağışıklık sistemlerini güçlendirmek için önerilen yöntemler nelerdir?
LYM düşüklüğü ve yüksekliği bulunan risksiz gruptaki kişiler ilaç tedavisine gerek duyulmadan bazı yöntemlerle bu durumun üstesinden gelebilirler. Bağışıklık sistemini güçlendirip lenfosit değerlerini normal düzeye çıkartabilmeyi hedefleyenler; sağlıklı ve düzenli beslenmeye, spor yapmaya, yeterli miktarda vitamin almaya ve temizlik konusunda daha hassas davranmaya özen gösterebilirler.
Onaylanmış İçerik