Toprak alkalileri grubundaki bir mineral türü olan kalsiyum, tüm canlılarda yaşamın sorunsuz devam edebilmesi için çeşitli roller üstlenir. Vücuttaki kalsiyumun azalması durumunda birtakım sağlık sorunları görülmeye başlar. Bu da yaşam kalitesini olumsuz etkiler ve sağlığı tehdit eden hastalıklar ortaya çıkabilir. Peki; kalsiyum eksikliği nasıl oluşur, belirtileri nelerdir?
Kalsiyum Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Kalsiyum eksikliği ya da literatürdeki adıyla hipokalsemi, pek çok neden bağlı olarak gelişebilir. Düşük orandaki kalsiyum eksikliğine vücut tepki vermeyebilir. Ancak kalsiyum kaybı arttıkça buna bağlı hipokalsemi belirtileri ortaya çıkmaya başlayabilir. Bu noktada aklınıza "Kalsiyum eksikliği kilo yapar mı?, "Kalsiyum eksikliği saç döker mi?" gibi sorular gelebilir. Kalsiyum eksikliğinde iştahınız kapanabilir ve kilo kaybı yaşayabilirsiniz. Mineralin eksikliği saç dökülmesine yol açabilir.
Diğer yayın hipokalsemi belirtilerini şöyle sıralayabiliriz:
- Tırnakların zayıflaması veya kırılması,
- Artan yorgunluk hissi,
- Özellikle sırtta ve bacaklarda görülen kas ağrıları ve kramplar,
- Kemiklerin zayıflaması ve osteoporoz oluşumu,
- Deride kuruluk ve pullanma,
- Âdet öncesi ağrı,
- Ayak ve ellerde karıncalanma,
- Hafıza sorunları, zihin bulanıklığı ve halüsinasyon görme,
- Sinirli olma, huzursuzluk, depresyon ve ruh hâli değişimleri,
- Dişlerde çürüme ve kırılma,
- Katarakt ve görme problemleri,
- Kalp ritminde bozukluk.
Bu belirtilerin dışında "Kalsiyum eksikliği baş ağrısı yapar mı?" diye merak ediyorsanız hemen açıklayalım. Hipokalsemi belirtileri arasında baş dönmesi ve bilişsel sorunlar olsa da baş ağrısıyla hipokalsemi arasında doğrudan bir bağlantı bulunmaz.
Bebeklerde ve Çocuklarda Kalsiyum Eksikliği Belirtileri
Vücut gelişiminde aktif rol üstelen kalsiyumun eksikliği bebek ve çocukları olumsuz etkiler. Çocuklarda ve bebeklerde kalsiyum eksikliği belirtilerinden bazıları şunlardır:
- Kemik gelişiminin yavaşlaması ve güçsüz kaslar,
- Dişlerde çürümenin yaygınlaşması ve kırılmaların meydan gelmesi,
- Kemik ve eklem ağrıları,
- Kas krampları,
- Kemik erime riskinin artması,
- Tırnaklarda güçsüzlük,
- Dengesiz ruh hâli, kaygı ve huzursuzluk,
- Görme bozuklukları,
- Ciltte kuruma ve pürüzlü bir görünüm,
- Düzensiz kalp ritmi ve çarpıntı,
- Unutkanlık.
Çocuğunuzun uyku bozukluğu problemi olabilir. Bu durum aklınıza "Kalsiyum eksikliği uykusuzluk yapar mı?" sorusunu getirebilir. Hipokalsemi uykusuzluğa neden olduğu için çocuğunuz uyumakta zorlanıyorsa kalsiyum eksikliği olup olmadığını öğrenmenizde fayda vardır.
Hamilelikte Kalsiyum Eksikliği Belirtileri
Bebeklerin kalsiyum gereksinimi hamilelik döneminde karşılanmaya başlar. Bu nedenle hamilelik döneminde kalsiyum düşüklüğü yaşamamak hem bebek hem anne sağlığı için önemlidir. Ayrıca anneler hamilelikte olduğu gibi emzirme sürecinde de kalsiyuma normalde olduğundan daha fazla gereksinim duyabilir.
Hamilelikte ve emziren annelerde kalsiyum eksikliği belirtilerinden bazılarına kısaca göz atalım:
- Depresyon ve halüsinasyon,
- Diş eti sorunları ve diş çürümesi,
- Uyku bozukluğu,
- Yüz bölgesinde, ellerde ve ayaklarda karıncalanma,
- Zayıf tırnaklar,
- Cildin kuruması,
- Hafızanın zayıflaması,
- Bacaklarda kasılma,
- Kalp ritminin bozulması.
Kalsiyum Eksikliği Neden Olur?
Kalsiyum eksikliği nedenleri arasında genellikle kalsiyum içeren gıdaların yetersiz tüketilmesi, bazı ilaçların yan etkileri, magnezyum eksikliği, kanser, çölyak hastalığı, yeme bozuklukları ve böbrek yetmezliği gibi çeşitli rahatsızlıklar yer alır.
Diğer kalsiyum eksikliği nedenleri ise şu şekilde sıralanabilir:
- Pankreatit: Akut pankreatit(pankreas iltihabı) hastalığıyla mücadele eden kişilerde hipokalsemi semptomları görülmüştür.
- Hipoparatiroidizm: Paratiroid bezlerinin yeteri miktarda paratiroid hormonu üretememesi, kalsiyum düşüklüğüne yol açabilir.
- Menopoz ve Hormonal Durumlar: Menopoz dönemlerinde oluşan hormonal dalgalanmalar kalsiyum eksikliğini tetikleyebileceği için bu dönemde kalsiyum alımının artırılması gerekebilir.
- D Vitamini Eksikliği: D vitamini, kalsiyumun emilmesine destek olur. Bu sebeple D vitamini eksikliği kalsiyum eksikliğine zemin hazırlayabilir.
- Genetik Problemler: DiGeorge sendromu gibi bazı genetik mutasyonlar, kalsiyum düşüklüğünün gerekçelerindendir.
"Yenidoğanda kalsiyum eksikliği neden olur?" derseniz bunu da kısaca anlatalım. Hamilelik döneminde annenin yeterli ve dengeli beslenememesi, D vitamini eksikliğinin bulunması ve prematüre doğum; yenidoğanda hipokalsemiye neden olabilir. Ayrıca bazı kronik sağlık sorunları ve ilaçlar da kalsiyum düşüklüğüne yol açabilir.
Kalsiyum Eksikliği Hangi Hastalıklara Yol Açar?
Daha önce de belirttiğimiz gibi vücudun sağlıklı olmak için gereksinim duyduğu minerallerden kalsiyum, kemik yapısının oluşumundan kalp kaslarının doğru çalışmasına kadar birçok kritik noktada önemli rol üstlenir. Bu sebeple kalsiyum eksikliği, hastalıkların bazılarına davetiye çıkartır. Kalsiyum eksikliğinde görülen hastalıklardan bazıları şunlardır:
- Osteoporoz,
- Raşitizm(büyüme bozukluğu),
- Osteopeni(düşük kemik yorgunluğu),
- Diş eti hastalıkları,
- Böbrek yetmezliği,
- Gebelik zehirlenmesi(hamilelikte preeklampsi).
Kalsiyum Eksikliği Nasıl Anlaşılır?
Hipokalsemi nedenlerini belirlemek için doktorunuz birden fazla yol izleyebilir. Yaygın kullanılan yöntemler şunlardır:
- Kan Testi: Kalsiyum eksikliğini belirleyebilmek adına doktorunuz ilk olarak kan testine başvurabilir. Test sonuçlarına göre kandaki kalsiyum değerinin 8.8-10.4 mg aralığında olması gerekir. 8.8 mg değerinden daha düşük olan değerler kalsiyum eksikliği olarak kabul görür. Ayrıca kalsiyum düşüklüğünden emin olmak için D vitamini, fosfor, magnezyum ve PTH hormonunun seviyeleri de ölçülür.
- EKG: "Kalsiyum eksikliği hangi hastalıklara yol açar?" sorusunun yanıtlarından biri de değindiğimiz gibi kalp ritminin bozulmasıdır. Kalsiyum düşüklüğünün vücudunuzda bu rahatsızlığa neden olup olmadığını belirlemek için EKG testi yapılır.
- Kemik Görüntüleme Testleri: Hipokalsemiye bağlı olarak gelişen raşitizm ve osteoporoz gibi rahatsızlıkları tespit edebilmek için kemik görüntüleme testi yapılır.
- İdrar Testleri: Bu testler sayesinde vücuttaki kalsiyumun atılıp atılmadığı tespit edilebilir. İdrar testiyle elde edilen veriler kalsiyum metabolizmasının bir göstergesi olabilir.
Kalsiyum Eksikliği Tedavisi Nasıl Yapılır?
"Kalsiyum eksikliği nasıl anlaşılır?" sorusuna yanıt vermek kadar hipokalseminin altında yatan gerekçeleri ortaya çıkarmak da önemlidir. Böylelikle hipokalsemi tedavisinde daha doğru yöntemlerden destek alınabilir. Ayrıca kalsiyum eksikliği tedavisi çok daha kısa sürede tamamlanabilir.
Bu çerçevede "Kalsiyum eksikliği nasıl giderilir?" diye sorarsanız doktorunuz tedavi planınıza şunları ekleyebilir:
- Kalsiyum içeren gıdaları öğünlere dâhil etmek,
- D vitamini takviyesi almak,
- Kalsiyum takviye haplarını kullanmak,
- IV kalsiyum glukonat takviyesi almak,
- PTH hormonunun sentetik formunu almak,
- Diğer ilaçlardan yararlanmak.
Kalsiyum içeren gıdaların tüketimi, hipokalsemi tedavisinde kullanılan en yaygın yöntemlerin başında gelir. Peki; kalsiyum eksikliğine ne iyi gelir, kalsiyum eksikliği için ne yemelidir?
- Süt ve süt ürünleri,
- Yumurta,
- Ton balığı, hamsi, somon, ringa, morina ve sardalya gibi çeşitli deniz ürünleri,
- Tahin ve pekmez,
- Keten tohumu,
- İncir,
- Fasulye, brokoli, lahana ve ıspanak gibi çeşitli sebzeler,
- Nohut,
- Soğan,
- Susam,
- Badem, fıstık, fındık gibi kuru yemişler
- Mineral içeriği güçlendirilmiş besinler,
- Soya sütü.
Bebeklerde ve Çocuklarda Kalsiyum Eksikliği Nasıl Giderilir?
Daha önce de dile getirdiğimiz gibi bebeklerde ve çocuklarda meydana gelen kalsiyum eksikliği gelişim sürecini olumsuz etkiler. Peki bu durumların önüne geçmek için çocuklarda ve bebeklerde kalsiyum eksikliği nasıl giderilir?
Çocuğunuzu kalsiyum eksikliğinin zararlarından korumak için ilk olarak beslenme alışkanlıklarına müdahale etmeniz gerekir. Dengeli bir beslenme düzeniyle çocuğunuzun ihtiyaç duyduğu mineralleri almasını sağlayabilirsiniz. Bu çerçevede süt ve süt ürünlerinden destek alabilirsiniz. Öte yandan et, tavuk, balık ve yeşil yapraklı sebzeler de çocuğunuzun kalsiyum ihtiyacını karşılamaya destek olur. Çocuk ve yenidoğan bebeklerde kalsiyum eksikliği tedavisi için takviye almayı düşünüyorsanız mutlaka doktorunuza başvurmalısınız.
Hamilelikte Kalsiyum Eksikliği İçin Ne Yemeli?
Hem sağlıklı bir hamilelik süreci geçirmeniz hem henüz anne karnındayken bebeğinizin gelişimine yardımcı olmanız için ihtiyaç duyduğunuz kalsiyum miktarını mutlaka almanız gerekir. Bu noktada hamilelik boyunca süt ve süt ürünlerini tüketmek hipokalseminin önüne geçebilir. Fakat bazı anne adaylarının süt veya laktoz intoleransı olabilir. Bu gibi durumlarda diğer süt ürünlerinden ya da laktoz içermeyen sütlerden yararlanabilir. Ayrıca sığır ve kuzu eti, tavuk, balık, yumurta, yeşil yapraklı sebzeler, portakal, muz, kayısı, badem, fındık, soya sütü, tofu, kurutulmuş meyveler, kuru baklagiller de beslenme programına dâhil edilebilir.
Sık Sorulan Sorular
Tiroit ameliyatından sonra kalsiyum eksikliği görülür mü?
Tiroit ameliyatından sonra kalsiyum eksikliğinin oluşması hipokalseminin en yaygın nedenlerinden biridir. Ameliyat esnasında paratiroid bezlerinin çıkartılması ya da zarar görmesi nedeniyle tiroidektomi sonrası hipokalsemi oluşabilir.
Kalsiyum eksikliği ile kalp sağlığı arasında ilişki var mıdır?
Daha önce de dile getirdiğimiz gibi kalp ritminin bozulması ve kalp kaslarının kasılamaması kalsiyum eksikliğinin en yaygın belirtilerindendir. Hipokalsemi nedeniyle kalp kasılma sayısı azalır, kalp kasları güçsüzleşir ve kalp fonksiyonları aksar. Tüm bu durumlar ise ani kalp krizini meydana getirebilir.
Kalsiyum eksikliği ile yaşlanma belirtileri arasında nasıl bir bağlantı vardır?
Kalsiyumla yaşlanma arasındaki ilişkiden kemik sağlığı noktasında bahsetmek mümkündür. Kalsiyum kemik sağlığını koruduğu için yaş ilerledikçe görülebilen osteoporoz riskini azaltabilir. Ancak mevcut bilgiler çerçevesinde kalsiyumun doğrudan yaşlanma belirtileri üzerindeki etkisinden bahsetmek pek mümkün değildir.
Onaylanmış İçerik