Akciğer Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir? Neden Olur?

Akciğer enfeksiyonu her yaştan bireyde görülebilen, özellikle bebeklerde ve yaşlılarda dikkat edilmesi gereken bir hastalıktır. Enfeksiyonların nedenleri ve seyri hakkında bilgi sahibi olmak enfeksiyonu önlemeyi ve geç kalmadan tedaviye başlamayı sağlayabilir. "Akciğer enfeksiyonuna ne iyi gelir?" ve "Yaşlılarda akciğer enfeksiyonu tedavisi ne kadar sürer?" gibi soruların yanıtlarını ve daha fazlasını beraber inceleyelim. 

Akciğer Enfeksiyonu Nedir? 

Akciğerler, solunum sisteminin bir parçasıdır ve düzenli olarak vücuda oksijen alarak vücuttaki karbondioksidi dışarı atmak için genişleyip daralır. Bu sistemin herhangi bir aşamasında sorun olduğunda akciğer enfeksiyonu oluşabilir. Akciğer enfeksiyonu bir virüsün, bakterinin veya mantarın akciğere girerek iltihaplanmaya neden olması durumudur. Mikroorganizmalar akciğer dokularına yerleşerek çeşitli alt ve üst solunum yolu hastalıklarına neden olabilir. Enfeksiyon akciğerlerden yalnızca birinde görülebileceği gibi iki akciğerde birlikte de oluşabilir. Bazı akciğer enfeksiyonları hafif seyredebilir ve tedavisiz iyileşme mümkün olabilir. Bazılarıysa şiddetli semptomlara neden olarak tıbbi tedavi ve takip gerektirebilir. 

Yaygın akciğer enfeksiyonu türlerinden bazıları şunlardır: 

• Grip: Özellikle üst solunum yolu ve bronşları tutan, nadiren de akciğerleri tutan solunum yolu enfeksiyonlarından biridir. Öksürme, hapşırma ve konuşma yoluyla ağızdan çıkan damlacıklar aracılığıyla yayılır. 
• Soğuk Algınlığı (Nezle): Burun, sinüsler, boğaz ve trakenin enfekte olduğu bir üst solunum yolu enfeksiyonudur. Belirtileri gribe göre daha hafif seyredebilir. Burun akıntısı ve burun tıkanıklığı en yaygın belirtileridir. Bireyler arasında çok hızlı bulaşabilir.  
• Bronşit: Akciğerlere hava taşıyan bronşların iltihaplanması durumudur. Genellikle viral enfeksiyonlardan kaynaklanmakla beraber tüm patojenler bronşit enfeksiyonuna neden olabilir. 
• Bronşiolit: Akciğerlerin küçük hava yollarında tıkanıklığa neden olabilen bir iltihap durumdur. Genellikle bebeklerde ve süt çocuğu gibi küçük yaş grubu çocuklarda görülür. 
• Covid: SARS-CoV-2 virüsünün neden olduğu bir enfeksiyon hastalığıdır. Enfekte olan bireyler hafif veya orta derecede solunum yolu hastalığı geçirir ve özel bir tedavi gerektirmeden iyileşir. Bazı bireylerdeyse daha ağır semptomlar görülebilir ve tıbbi müdahaleye ihtiyaç duyulabilir. 
• Pnömoni (Zatürre): Bakteriler, virüsler veya mantarların sebep olduğu bir enfeksiyondur. Akciğer dokusunun şişmesine, akciğerlerde sıvı veya irin oluşumuna yol açabilir. Tüm yaş gruplarında görülebilen yaygın olarak görülen bir akciğer enfeksiyonudur.  
• Boğmaca: Aşırı öksürmeyle ortaya çıkan, bebeklerde ve çocuklarda sıklıkla görülen bir enfeksiyon hastalığıdır. 
• Tüberküloz (Verem): Bakteri kaynaklı akciğer ve hava yollarını tutan yüksek bulaşıcılığı olan bir akciğer enfeksiyonudur. En fazla akciğerler olmak üzere çeşitli organlara zarar verebilir. Tedavi ve takip gerektiren bir enfeksiyondur. 

Akciğer Enfeksiyonu Neden Olur? 

İnsan vücudu dinlenme hâlindeyken dakikada yaklaşık 5-6 litre hava solur. Bu hava genellikle virüs ve bakterilerin de yer aldığı partiküller içerir. Tüm solunum sistemi bu patojenler için bariyer görevi görsede, bazı virüsler ve bakteriler solunum sisteminin birçok bölümünü enfekte edebilir ve akciğer enfeksiyonlarına yol açabilir. Mantar ve parazitler de enfeksiyona sebep olsa da bu durum virüs ya da bakterilere kıyasla daha nadir görülür. 

Akciğer enfeksiyonu neden olan mikroorganizmalar burun ve boğaz gibi üst solunum yollarında başlayarak akciğerlere giden hava yollarına ve akciğer dokusuna ilerleyip bu bölgelere hasar vererek iltihaplanmaya neden olabilir. Diğer yandan mikroorganizmaların bir kısmı direkt bronş, bronşioller, alveoller ve akciğer parankiminden oluşan alt solunum yollarının iltihaplanmasına neden olabilirler.  

Mikroorganizmaların enfeksiyona yol açtığı bu süreçte etkili faktörler şunlar olabilir: 

Genetik: Kişinin genetik yapısı ve dolayısıyla altta yatan hastalıkları çok önemlidir. Kistik fibrozis gibi doğuştan gelen kalıtsal hastalıklar akciğer enfeksiyonlarına neden olabilir..  

Bağışıklık Sisteminin Zayıflaması: Bağışıklık sistemi vücudumuzun mikroplara karşı koruyan savunma sistemimizdir. Herhangi bir sebeple bağışıklık sisteminin zayıflaması durumunda vücut mikroorganizmalara açık hale gelir ve enfeksiyona yatkınlık oluşarak daha kolay hasta oluruz. Stres, uykusuzluk, kronik hastalıklar, otoimmün hastalıklar, sigara ve alkol kullanımı gibi birçok neden bağışıklık sistemimizin zayıflamasına neden olur. 

Akciğer Hasarı: Akciğer parankiminde direkt ve dolaylı yollarla yapısal hasar meydana gelmesi olarak tanımlanır ve enfeksiyona yatkınlığı arttırır. 

Güçlü Mikroorganizmalar: Tedavisi güç olan mikroorganizmalarda akciğerde enfeksiyona neden olur. 

Yaşam Tarzı: Sigara gibi direkt solunum sisteminin yabancı maddeye maruz bırakarak maddeler Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi bazı akciğer enfeksiyonlarına neden olur. 

Bebeklerde Akciğer Enfeksiyonu Neden Olur? 

Akciğer enfeksiyonu bebeklerde de görülebilen bir enfeksiyon çeşididir. Bazı kalıtsal ve çevresel faktörler bebeklerde akciğer enfeksiyonu riskini artırabilir. Bu faktörler şu şekilde sıralanabilir: 

• Kalıtımsal olarak bebeğin akciğer veya kalp hastası olmak, 
• Bebeğin erken doğması veya doğum ağırlığının düşük olması, 
• Hamilelikte annenin sigara tüketmesi, 
• Bulaşıcılığı artıran kalabalık ortamlarda bulunmak, 
• Yapay ve yetersiz beslenme. 

Akciğer Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir? 

Akciğer enfeksiyonunun türü veya nedeni ne olursa olsun ortaya çıkan belirtileri ortaktır. Enfeksiyona neden olan mikroorganizmaya göre, hafif ve kısa süreli belirtilere görülebileceği gibi şiddetli ve uzun süren belirtiler de görülebilir. Akciğer enfeksiyonlarının belirtileri, şiddeti ve süresi şu faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir: 

• Enfeksiyonun neden olan mikroorganizmanın türü  
• Bireyin bağışıklık sisteminin güçlü olup olmaması, 
• Bireyin genel sağlık durumu veya diğer hastalıkları, 
• Bireyin yaşı. 
• Bireyin yaşam tarzı ve alışkanlıkları. 

Akciğer enfeksiyonunda yaygın olarak görülen belirtiler şunlardır: 

• Öksürük, 
• Balgam, 
• Nefes darlığı, 
• Nefes alırken şiddetlenen göğüs ağrısı, 
• Sırt ağrısı, 
• Baş ağrısı, 
• Boğaz ağrısı, 
• Eklem ağrısı, 
• Hırıltılı nefes alma, 
• Ses kısıklığı, 
• Ateş, 
• Üşüme ve titreme, 
• Yorgunluk, 
• İştahsızlık, 
• Burun akıntısı, 
• Bulantı ve kusma, 
• İshal. 

Daha az yaygın görülen bazı şiddetli belirtilerse şunlardır: 

• Kanlı balgam, 
• Hızlı soluk alıp verme, 
• Tırnakların veya dudakların mavileşmesi, 
• Nefes almayla birlikte çatırdama benzeri sesler (Steteskopla duyulabilir). 

Bebeklerde ve Çocuklarda Akciğer Enfeksiyonu Belirtileri 

Bebeklerde ve çocuklardaki akciğer enfeksiyonlarında muhakkak bir doktor tarafından değerlendirme ve fizik muayeneye yapılmasında fayda vardır. Belirtiler enfeksiyonun nedenine ve türüne göre değişiklik gösterebilir. Örneğin bakteriyel zatürrede çocuklar aniden ateşlenebilir, öksürük ve hızlı nefes alma gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Bebeklerde ve küçük çocuklarda sık görülen akciğer enfeksiyonlarından bir diğeri de bronşiolittir. Bronşiolit virüs kaynaklı bir enfeksiyondur. Akciğerdeki küçük hava yollarında şişliğe, boğazda tahrişe ve balgama yol açar. Çocuğun bir hafta veya daha uzun süre nefes almakta zorlanmasına veya hırıltılı nefes almasına yol açabilir. Bronşioliti olan bebeklerde beraberinde orta kulak enfeksiyonu da gelişebilir. 

Özellikle 12 haftadan küçük, erken doğan veya doğuştan kalp hastalığına sahip olan bebeklerde erken müdahale oldukça önemlidir. Aşağıdaki belirtiler görüldüğünde mutlaka doktora başvurulmalıdır: 

• Yüksek ateş ve titreme, 
• Nefes almada, konuşmada ve ağlamada zorlanma, 
• Kısa, hızlı ve yüzeysel nefesler alma, 
• Nefes alırken kaburgaların içeri çekilmesi, 
• Nefes alırken hırıltı ve homurtu gibi sesler çıkarma, 
• Oksijen seviyesi düştüğü için cilt, dudak ve tırnaklarda mavi veya gri renk oluşumu, 
• Süt emmeyi veya su içmeyi reddetme, 
• Yeme-içme sırasında nefes almanın hızlanması, 
• Yavaş hareket etme, uyuşukluk ve yorgunluk hâli, 
• Kusma, 
• İshal. 

Yaşlılarda Akciğer Enfeksiyonu Belirtileri 

Akciğer enfeksiyonları ileri yaştaki yetişkinlerde daha ciddi semptomlara yol açabilir. Yaş veya diğer kronik hastalıklar sebebiyle bağışıklık sisteminin zayıflaması enfeksiyonun şiddetlenmesine sebep olabilir. Yaşlı bireylerde akciğer enfeksiyonu belirtileri, genç bireylere göre daha ciddi ve uzun süreli seyredebilir. Yaygın belirtilere ek olarak ileri yaştaki yetişkinlerde görülen akciğer enfeksiyonu belirtileri şunlar olabilir: 

1. Denge kaybı ve düşme, 
2. Normalden daha düşük vücut sıcaklığı (hipotermi), 
3. Kafa karışıklığı, 
4. Günlük aktiviteleri gerçekleştirmede zorluk, 
5. İdrar kaçırma, 
6. Genel sağlık durumunun kötüleşmesi. 

Akciğer Enfeksiyonu Nasıl Teşhis Edilir? 

Akciğer enfeksiyonun teşhisi için ilk olarak bireyin bir hekim tarafından değerlendirilmesi ve fizik muayenesinin yapılması gerekir. Bireydeki belirtilerin şekli, şiddeti ve süresi hakkında bilgi alınır. Hastanın ateş, tansiyon, nabız ve solunum sayısı öncelikli olarak ölçülür, sonrasında steteskopla akciğer sesleri dinlenir. Bu esnada akciğer seslerinin normal olup olmadığı ön planda değerlendirilir. Eğer çatırdama, kuş ötmesi gibi seslerin olup olmadığı tespit edilirse akciğer enfeksiyonu lehine değerlendirilir.Göğüs röntgeni (PA Akciğer grafisi) çekilebilir, kan tetkikleri ve enfeksiyona neden olan mikroorganizmanın tespiti için balgam kültürü yapılabilir. Bu sayede balgam kültürü ile bakteri ve virüs gibi organizmalar tespit edilerek enfeksiyonun kaynağı belirlenebilir. Bireyin genel sağlık durumuna ve belirtilerin seyrine bağlı olarak ilave testler de istenebilir. Nefes ölçümü için yapılan solunum fonksiyonu testi bu yöntemlerden biridir. 

Akciğer Enfeksiyonu Nasıl Geçer? 

"Akciğer enfeksiyonu nasıl tedavi edilir?" sorusunun cevabı enfeksiyonun sebebine bağlıdır. Enfeksiyon kaynağına göre şu tedavi yöntemleri uygulanabilir: 

• Bakteri Kaynaklı Enfeksiyonlar: Antibiyotiklerle tedavi edilebilir. 
• Mantar Kaynaklı Enfeksiyonlar: Antifungal ilaçlarla tedavi edilebilir. 
• Virüs Kaynaklı Enfeksiyonlar: Antibiyotikler etkisizdir. Antiviral ilaçlar ile tedavi edilebilir. 

Akciğer Enfeksiyonu Kaç Günde Geçer? 

Enfeksiyona neden olan mikroorganizma, yaş, eşlik eden genetik veya ek hastalıklar, yaşam tarzı vb nedenlere göre iyileşme süresi değişir. Hafif belirtilerle seyreden akciğer enfeksiyonlarının neden ollduğu şikayetler birkaç gün içerisinde azalarak ortadan kalkabilir. Sonrasında birey günlük yaşantısına rahatça devam edebilir. Daha şiddetli seyreden ve hastalarda belirtiler uzun süre devam eden durumlarda hastalara evde veya hastanede ilaç tedavisi başlanması gerekir. Bu hastalarda tam olarak iyileşme birkaç haftayı ya da birkaç ayı bulabilir. 

Akciğer Enfeksiyonu Yoğun Bakım Tedavisi Ne Kadar Sürer? 

Akciğer enfeksiyonu hastanın yoğun bakım yatış ve takibini gerektiriyorsa süreç hasta açısından çok daha ciddidir. Hasta durumun ciddiyetine göre solunum cihazına bile bağlanabilir ve hastaya solunum desteği sağlanır. Yoğun bakım tedavisinin süresi ise hastanın eşlik eden hastalıklarına, yaşına, bağışıklık sistemine, neden olan mikroorganizmanın türüne vb nedenlere bağlı olarak değişir. Dolayısıyla bu hastalarda kesin bir süre verilmesi pek mümkün olamamaktadır. 

Akciğer Enfeksiyonu Nasıl Temizlenir? 

Vücudun enfeksiyonla savaşmasına yardımcı olmak ve daha hızlı iyileşme sağlamak için birtakım yöntemler uygulanabilir. Bu yöntemlerden bazıları şunlardır: 

• Reçete edilen antibiyotik ilaçlar yarım bırakılmamalı, doktor tarafından aksi belirtilmediği sürece tamamı bitirilmelidir. 
• Ateş için doktor önerisiyle ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir. 
• Bol miktarda su içilmelidir. 
• Sağlıklı beslenmeye, C vitamini ve magnezyum gibi bağışıklık güçlendirici gıdalar tüketmeye özen gösterilmelidir. 
• Öksürüğün ve boğaz tahrişinin azalması için ballı veya zencefilli çay tüketilebilir. 
• Tuzlu suyla gargara yapılabilir. 
• Mümkün olduğunca yorulmamak ve dinlenmek faydalı olabilir.  
• Odadaki nem seviyesini artırmak için hava nemlendiricisi kullanılabilir. 
• Sigarayı bırakmak ya da enfeksiyonun etkileri geçene kadar sigaradan uzak durmak gerekebilir. 

Çocuklarda ve Bebeklerde Akciğer Enfeksiyonu Nasıl Temizlenir? 

Bebeklerde ve çocuklarda görülen enfeksiyonların bir kısmı genellikle kendiliğinden iyileşir. Bu yaş grubunda görülen öksürük genellikle virüs kaynaklı olduğundan birkaç hafta içinde azalarak ortadan kalkabilir. Bazı enfeksiyonların şiddetine bağlı olarak destekleyici önlemler alınabilir. Bebeğin veya çocuğun daha fazla sıvı almasını ve iyi beslenmesini sağlamak, odada hava nemlendirici kullanmak bu önlemler arasında sayılabilir. Şiddetli nefes alma problemlerinde tedaviye hastanede devam edilebilir. İlaç tedavisinin yanı sıra solunum tedavisi yöntemleri uygulanabilir. Çocuğun burnu ve ağzı vakumlanarak mukusun temizlenmesi sağlanabilir. 

Sıkça Sorulan Sorular 

Akciğer enfeksiyonu tehlikeli midir? 

Akciğer enfeksiyonunun oluşma nedenlerine ve seyrine göre farklı türleri vardır. Grip gibi viral enfeksiyonlar dinlenmek, bol sıvı ve vitamin almak gibi yöntemlerle kısa sürede iyileşebilir. İltihaplanmanın daha şiddetli olduğu veya bireyin bağışıklık sisteminin enfeksiyonla savaşmak için yeterince güçlü olmadığı durumlarda tedavi aksatılmamalıdır. Özellikle ileri yaştaki yetişkinlerde ve kronik hastalarda organların kalıcı olarak hasar görmemesi önemlidir. 

Akciğer enfeksiyonu için hangi bölüme gidilir? 

Akciğer enfeksiyonlarının teşhisi ve tedavisiyle Göğüs Hastalıkları Bölümü ilgilenir. 

Akciğer enfeksiyonu ilerlerse ne olur? 

Akciğer enfeksiyonu tedavi edilmezse ve ilerlerse solunum yetmezliği gibi bazı istenmeyen durumlar ortaya çıkabilir. Çeşitli komplikasyonlar oluşabilir ve diğer organlar da zarar görebilir. 

Akciğer enfeksiyonu bulaşıcı mıdır? 

Akciğer enfeksiyonları bazı mikroorganizmalar yoluyla bulaşır. Öksürme, hapşırma ve konuşma gibi eylemler enfeksiyonun havadaki damlacıklar yoluyla bireyler arasında yayılmaya neden olanlar oldukça bulaşıcıdır.