Farklı nedenlere bağlı olarak oluşan yaralar cilt dokusuna zarar vererek ciltte hassasiyet yaratabilir. Yaralar, oluşma sebebi ya da boyutu fark etmeksizin bakım gerektiren bir durumdur. Örneğin beklenmedik ev kazalarından sonra oluşabilen hafif yaralanmalara karşı evde uygulanabilecek bazı bakım yöntemleri yaraların daha hızlı iyileşmesini sağlayabilir. Bu noktada yaraların nasıl temizlenmesi gerektiğini ve beslenme tarzının yaraların iyileşme sürecini nasıl etkilediğini bilmek faydalı olabilir. İçeriğimizden yaranın iyileşmesini hızlandıran faktörler hakkında daha detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Yaralar Neden Oluşur?
Cilt vücudun dış etkenlere karşı ilk savunma hattıdır. Sınır işlevi görmesi sebebiyle dışarıdan gelen birçok etki ilk olarak ciltte görülür. Belirli durumların cilt yapısına hasar vermesi yara oluşumunu beraberinde getirebilir. Yaralar ortaya çıkma sebebine ve ciltteki etkisine bağlı olarak kızarıklık, şişlik, acı, ağrı, hassasiyet ve hareket zorluğu gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
Cildin yaralanmasına neden olabilecek faktörlerden bazıları şunlardır:
- Kesici ve delici aletler,
- Düşme ve çarpma,
- Kaza,
- Hayvan ısırıkları,
- Yanıklar,
- Enfeksiyon,
- Tıbbi operasyon,
- Radyasyon.
Ortaya çıkma sebebi değişiklik gösterse de tüm bireylerde zaman zaman yaralar oluşabilir. Bazı bireyler genetik faktörlere ya da yaşam tarzı alışkanlıklarına bağlı olarak cilt yaralarıyla daha sık karşılaşabilirler. Benzer şekilde bazı bireyler yaraların daha geç iyileşmesi gibi durumlarla da karşı karşıya kalabilirler.
Yara oluşumu riskini ve iyileşme sürecini etkileyen faktörlerden bazıları şunlar olabilir:
- Yaş: İleri yaştaki yetişkinler diğer yaş gruplarına nazaran düşme ve çarpma gibi beklenmeyen durumlar sonucunda daha sık yaralanabilirler. Ayrıca yaşlanmanın doğal bir sonucu olarak bağışıklık sistemi zayıfladığı için yaralanmaların şiddeti ve iyileşme süresi de artabilir.
- Genel Sağlık Durumu: Fiziksel ve psikolojik hastalıklar bireyin bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olabilir. Bu durumda cilt dış etkenlerden daha fazla etkilenebilir. Yara oluşumu ve enfeksiyon kapma riski artarken yaraların iyileşme süreci de uzayabilir. Özellikle diyabet gibi hastalıklar ciltteki yaraların iyileşmesi sürecini zorlaştırabilir.
- Yetersiz Beslenme: Belirli vitaminlerin ve minerallerin yeterince dâhil edilmediği bir beslenme düzeni yara oluşumunda rol oynayabilir.
- Sigara Kullanımı: Sigara kullanımı hücre yenilenmesi sürecini aksatır ve bağışıklık sisteminin zayıflamasına yol açar. Ayrıca kan dolaşımını etkileyerek vücudun yaraları iyileştirme özelliğini olumsuz etkileyebilir.
Yara Oluşumunu Önlemek İçin Neler Yapılabilir?
Özellikle ev, iş yeri gibi yaşam alanlarında yaralanmalara karşı dikkatli olmak beklenmedik kazaları ve kazaların yol açabileceği yaralanmaları önleyebilir. Evde takılma ve düşme riski oluşturan eşyayı ortadan kaldırmak ya da bıçak, sıcak tencere ve çaydanlık gibi mutfak eşyasını tezgâh kenarlarından uzak tutmak gibi basit önlemler de beklenmedik yaralanmaların sayısını azaltabilir.
Yaranın Hızlı İyileşmesi İçin Etkili Yöntemler
Birtakım önlemler almak ve dikkatli olmak her zaman yaralanmaların önüne geçemeyebilir. Bu durumlarda yara bakımının nasıl yapılacağını bilmek süreci kolaylaştırabilir. Bazı durumlarda ciltteki yaralanan bölge herhangi bir tıbbi müdahaleye ihtiyaç duyulmadan zamanla kendiliğinden iyileşebilir. Yaranın büyük veya derin olduğu durumlardaysa ciltte enfeksiyon riski artar ve cildin kendiliğinden iyileşmesi zorlaşır.
Sebebi ya da şiddeti ne olursa olsun cilt yaralarının bakımına özen göstermek iyileşme sürecini hızlandırmak için faydalı olabilir. Bu sayede enfeksiyon riski de ortadan kalkabilir. Ancak bakım yöntemine karar verirken yaralanmanın şekli ve şiddeti göz önünde bulundurulmalıdır.
Hafif Yaraların Evde Tedavisi
Hafif sıyrık ve yüzeysel çizilme gibi yaralanmalar evde tedavi edilebilir. Bu tarz durumlarda şu aşamalar izlenebilir:
Yaralı Bölgenin Temizlenmesi:
- Önce eller, ardından yaralı bölge bol miktarda sabunla ve suyla iyice yıkanır.
- Yaranın üzerinde kir veya yabancı cisim varsa temizlenir. Bunun için cımbız gibi bir eşya kullanılacaksa bu eşya önce alkolle sterilize edilir.
- Hafif yanık yaralarında yaralı bölgeye önce soğuk su tutulur veya soğuk ve ıslak bir bez koyulur. Yaralı bölge bir süre beklendikten sonra sabunla ve suyla yıkanır.
- Temizleme işlemi sırasında sabun ve su kullanımı yeterlidir. Alkol veya hidrojen peroksit gibi antiseptiklerin kullanılması yaranın etrafındaki sağlıklı dokulara zarar verebilir. Yeni oluşan dokular da antiseptiklere karşı hassastır.
- Yaralı bölgeden hafif kan gelmesi durumunda endişelenmeye gerek yoktur. Kan yaraların temizlenmesine yardımcı olur.
Yaranın Kapatılması:
- Yıkanan bölge temiz bir havluyla veya bezle nazikçe kurulanır.
- Açık kalan sıyrıklar yeniden açılabilir veya enfeksiyon kapabilir. Bu sebeple yara steril bir bandajla veya yara bandıyla kapatılır. Bandajlar yaranın temiz kalmasını sağlayarak iyileşme için uygun ortamı oluşturur.
Hafif Kanamaların Durdurulması:
- Yaralanan bölgede hafif düzeyde kanama varsa yaralı bölgeye kâğıt havluyla ya da gazlı bezle hafifçe baskı uygulanır.
- Eğer kan gazlı beze yayılırsa bezi çıkarmadan üzerine yeni bir gazlı bez veya kâğıt havlu konulur. Eski bezin çıkarılması yaranın açılmasına ve kanamanın yeniden başlamasına neden olabilir.
- Kanama durduktan sonra bandajla veya yara bandıyla kapatma işlemi tamamlanabilir.
Yanık Kremi Uygulaması:
- Hafif yanıklarda temizleme işleminin ardından yanık kremi sürülür.
- Yanık sebebiyle kabarcıklar oluşursa patlatma veya sıvısını boşaltma gibi işlemler yapılmaz. Kabarcıkların görevi cilt tabakasını korumaktır.
- Ardından temiz bir bandajla sararak yaralı bölgenin temiz tutulması sağlanır.
Yaralı Bölgenin Bakımı:
- Bandaj her gün iki kez açılarak yaralı cilt sabunla ve suyla temizlenir. Enfeksiyonları önlemenin en iyi yollarından biri yarayı sık sık yıkamaktır.
- Yıkandıktan sonra yeni bir bandaj kullanılarak yaralı bölge tekrar kapatılır.
- Yara iyileştikten sonra iz oluşumunu engellemek için yaralı bölgeye düzenli olarak güneş kremi uygulanır.
Enfeksiyon Belirtilerinin Takibi:
- Cilt kızarıklığı, şişlik, yeşil veya sarı sıvı, yaranın etrafında sıcaklık hissi veya hassasiyet gibi belirtiler varsa enfeksiyon söz konusu olabilir.
- Bu belirtilere ek olarak boyundaki, koltuk altındaki veya kasıklardaki lenf bezlerinde şişme, vücut ağrısı, titreme ve ateş de görülebilir.
Vücutta kesik veya sıyrık gibi yaralar oluştuğu anda vücut yarayı iyileştirmeye başlar. Beyaz kan hücreleri enfeksiyonu önlemeye yardımcı olur. Bu hücreler hasar gören dokuyu ve kırılmış kan damarlarını onarmaya başlar. Kırmızı kan hücreleriyse yaranın içinde yeni dokunun büyümesi için bir temel oluşturmak amacıyla kolajen üretir. Bu sayede yaranın iyileşmesini engelleyecek bir sağlık sorunu ya da dış etken yoksa cilt kendini onararak eski hâline gelebilir.
Tıbbi Müdahale Gerektiren Yaraların Tedavisi
Kaslara veya iç organlara ulaşan büyük yaralar, delikler, yırtıklar gibi durumlar için tıbbi müdahale ve cerrahi operasyon gerekebilir. Ayrıca;
- Yaranın açıklığı fazlaysa ve yara dikiş gerektiriyorsa,
- Yara bir hayvan ısırığına bağlı olarak oluştuysa,
- Paslı veya kirli bir nesneyle temastan sonra kesik veya delik meydana geldiyse,
- Yara enfeksiyon kaptıysa vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna gidilmelidir.
Sağlıklı Yaşam Alışkanlıkları Geliştirmek
Bireyin kendine iyi bakması ve genel sağlığına özen göstermesi, yaralanma durumlarına karşı daha dirençli olmasını ve yaraların daha hızlı iyileşmesini sağlayabilir. Sağlıklı beslenmek ve sigarayı bırakmak vücudun yaralanmalar karşısındaki iyileşme kabiliyetini artırabilir. Bağışıklığı güçlendiren C vitamini, çinko ve magnezyum açısından zengin bir diyet de yaraların daha hızlı iyileşmesini sağlayabilir.
Evde yaralanmaya sebep olan durumlardan sonra iyileşme sürecinin uzamaması ve enfeksiyon oluşmaması için hızlı tedavi ve bakım aksatılmamalıdır. 360 Sağlık olarak sunduğumuz Yara Bakımı, Cerrahi Pansuman ve Yara Bakımı Debridman Uygulamalı hizmetlerimizle evinizden ayrılmadan hafif ya da operasyon sonrası yaraların bakımını güvenle yaptırabilirsiniz. Bu sayede bulaş olabilecek ortamlara girmeden ve enfeksiyon riski olmadan yara bakımını evinizin konforunda tamamlayabilirsiniz.
Onaylanmış İçerik