Sinüzit Nedir, Belirtileri Nelerdir?

Sinüzit her yaştan ve cinsiyetten insanı etkileyebilen oldukça yaygın bir hastalıktır. Bireylerin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir. Kronikleşebilir, çok daha ciddi hastalıklara yol açabilir. Sinüzitle ilgili bilgi sahibi olmak hastalığı daha iyi yönetmenize ve önleyici uygulamalarda bulunmanıza yardımcı olur. "Sinüzit nedir?", "Sinüzite ne iyi gelir?" gibi soruların cevaplarını ve daha birçok detayı yazımızda bulabilirsiniz.

Sinüzit Nedir?

Sinüsler göz, burun, yanak ve alnın yakınında bulunan kemiklerle çevrelenmiş boşluklardır. Vücudumuzda dört çift sinüs bulunur. Sinüsler normal koşullarda mukus üretiminden sorumlu olan mukozalarla kaplıdır.

Sinüsler iltihaplandığında drenaj bölümleri yani mukusun aktığı bölümler tıkanır. Mukus, iltihabi hücreler ve bakteriler tarafından kalınlaştırılır ve sarı ya da yeşil gibi koyu bir renge döner. Drenaj yerleri tıkandığında sinüsler boşaltma işlemini gerçekleştiremez. Bu yüzden de kişilerde basınç hissi oluşur. Sinüslerin iltihaplanması sonucu oluşan hastalığa sinüzit adı verilir.

Sinüzit Çeşitleri Nelerdir?

Sinüzit çeşitlerini şöyle sıralayabiliriz:

Akut Sinüzit

Akut sinüzit kısa süreli sinüs enfeksiyonudur. Viral bir enfeksiyon olan soğuk algınlığından kaynaklanır. Bu noktada "Akut sinüzit kaç günde geçer?" sorusu sinüzit olduğundan şüphelenen bireylerin en sık sorduğu sorular arasında yer alır. Akut sinüzit belirtileri bir hafta ile on gün arasında sürebilir. Bazı durumlarda belirtiler dört haftaya kadar devam edebilir. Çoğunlukla tıbbi bir tedavi gerekmeden kendiliğinden düzelir. 

Kronik Sinüzit

Kronik sinüzit uzun süreli sinüzit enfeksiyonudur. En az 12 hafta sürer. Kronik sinüzitin nedeni net olarak bilinmese de tekrarlayan enfeksiyonlar, alerjiler, burun içi tümörler, bağışıklık sistemini etkileyen hastalıklar gibi bazı durumlar sinüziti kötüleştirebilir.

Subakut Sinüzit

Kronik sinüzitle akut sinüzit arasında seyreden türe subakut sinüzit denir. Belirtiler dört haftadan fazla ve on iki haftadan daha az sürer. Neden olduğu semptomlar akut sinüzitte olduğu kadar ağır olmayabilir.

Tekrarlayan Sinüzit

Ara ara akut sinüzit nöbeti geçirmek olağan bir durumdur. Bunun sebebi soğuk algınlığıyla olan ilişkidir. Ancak her yıl dört veya daha fazla kez akut sinüzit geçiriyorsanız tekrarlayan sinüzit denilen duruma sahip olduğunuz söylenebilir.  

Mantar Sinüziti

Mantar enfeksiyonları nedeniyle ortaya çıkan sinüzit türüdür. Mantar sinüzitini iki ana kategoride inceleyebiliriz. Bunlar:

• İnvazif Fungal Sinüzit: Nadiren görülür ve vücudun farklı bölümlerine (göz, beyin...) yayılabilir. Bu yüzden daha tehlikeli seyredebilir.
• Non-invaziv Mantar Sinüziti: Yaygın şekilde görülür. Burun ve sinüs bölgesinde semptomlara neden olur.

Alerjik Sinüzit

Alerjik sinüzitte rahatsızlığı ortaya çıkaran etmenler toz, tüy, polen, duman gibi çevresel tahriş edici maddelerdir.

Pansinüzit

Sinüzitte çoğunlukla sinüslerden biri ya da ikisi etkilenir. Eğer dört sinüsün tamamını etkileyen bir sinüzit söz konusuysa pansinüzitten bahsedebiliriz.

Beyinde Sinüzit

Sinüs enfeksiyonu kemik ya da kan yoluyla nadiren de olsa beyne yayılabilir. Beyne yayılan sinüzit oldukça ciddi sonuçlara ve semptomlara yol açar. Beyin apsesi, menenjit (beyin zarı iltihabı) ve ensefalit (beyin iltihabı) gibi hastalıklara neden olabilir.

Diş Kaynaklı Sinüzit

Odontojenik yani diş kaynaklı sinüzit oldukça yaygın olarak görülür. Diş enfeksiyonlarının sinüslere bulaşması sonucu ortaya çıkar. Diş kaynaklı sinüzitin tedavisi için enfeksiyona neden olan dişin iyileştirilmesi ya da ağız içi sorunun giderilmesi gerekir.

Sinüzit Belirtileri Nelerdir?

Sinüzit belirtileri bazı sinüzit çeşitlerinde farklılık gösterebilir. Sinüzit türlerine göre ortak ve farklı olan belirtileri inceleyelim:

Akut ve Kronik Sinüzit Belirtileri

Akut ve kronik sinüzit belirtileri birbirine benzer. Kronik sinüzitin belirtileri akut sinüzite göre daha hafif seyreder. Bu belirtileri şöyle sıralayabiliriz:

• Yüz, göz çevresi, alın, yanaklarda basınç hissi ve hassasiyet (bu belirti "Sinüzit ağrısı nasıl olur?" sorusunun da cevabıdır),
• Nefes almayı zorlaştıran burun tıkanıklığı,
• Burun akıntısı,
• Geniz akıntısı,
• Boğaz ağrısı,
• Baş ağrısı,
• Ağız kokusu,
• Koku duyusunun kaybolması ya da azalması,
• Yorgunluk hissi,
• Diş ağrısı,
• Kulak ağrısı,
• Ara ara ateş.

Çocuklarda sinüzit belirtileri yetişkin belirtileriyle benzerlik taşır. Ayrıca çocuklarda sinirlilik, üç gün veya üç günden fazla süren ateş gibi belirtiler de görülebilir. Özellikle küçük yaş grubundaki çocuklar yaşadıkları semptomları anlatmakta zorluk çekebilir. Bu yüzden bir ebeveynseniz çocuğunuzu dikkatli bir şekilde gözlemlemeniz ve semptomları doktorunuza net bir şekilde aktarmanız son derece önemli.

Alerjik Sinüzit Belirtileri

Alerjik sinüzit belirtileri mevsimden mevsime değişebilir. Genel olarak belirtiler şöyle:

• Göz, burun ve boğaz kaşıntısı,
• Hapşırma,
• Uykusuzluk,
• Uyurgezerlik,
• Sinirlilik,
• Odaklanamama.

Ayrıca alerjik sinüzitte alerjik olmayan sinüzitte de rastlanan bazı belirtiler görülebilir. Bunlardan da kısaca bahsedelim:

• Koku ve tat duyularında azalma,
• Uzun süren burun tıkanıklığı,
• Burun akıntısı,
• Yüz bölümünde ağrı, hassasiyet ve basınç hissi.

Beyinde Sinüzit Belirtileri

Enfeksiyonun beyne ilerlediğini fark etmek hastalar tarafından mümkün olmayabilir. Bu yüzden beyinde sinüzit belirtilerini bilmek önem taşır.

Bu belirtilerden bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:

• Bilinç değişiklikleri,
• Kişilik değişiklikleri,
• Nöbet,
• Boyunda sertlik,
• Ateşin aniden çıkması,
• Baş ağrısı.

Sinüzitle mücadele ediyor ve bahsedeceğimiz belirtilerin bazılarını taşıdığınızdan şüpheleniyorsanız zaman kaybetmeden doktorunuza ya da en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.

Diş Kaynaklı Sinüzit Belirtileri

Diş kaynaklı sinüzitin belirtilerinden bazıları şunlardır:

• Ateş,
• Burun tıkanıklığı,
• Geniz akıntısı,
• Koku duyusunun kaybı.

Sinüzit Neden Olur?

"Sinüzit nedir?" ve Sinüzit belirtileri nelerdir?" gibi soruları yanıtladığımıza göre sinüzitin nedenleri üzerinde durabiliriz. Sinüzit çoğunlukla viral ve bakteriyel enfeksiyonlar nedeniyle olur. Vücutta ortaya çıkan bir enfeksiyon sinüslere bulaşabilir. Daha önce de belirttiğimiz gibi alerjiler veya mantar enfeksiyonları da sinüzit nedenleri arasında yer alabilir.

Sinüzit Kimlerde Daha Yaygın Görülür?

Sinüzitin bazı bireylerde daha yaygın görülmesine neden olan bazı risk faktörlerinden bahsedebiliriz. Bu risk faktörlerini taşıyan insanlar:

• Sık sık soğuk algınlığına yakalananlar (özellikle küçük yaştaki çocuklar),
• Yaşlılar,
• Astım hastaları,
• Kistik fibroz (solunum sistemi ve sindirim kanalını etkileyen genetik bir hastalık) rahatsızlığı bulunanlar,
• Sigara kullananlar,
• Burunlarında yapısal anomali bulunan kişiler,
• Tedavi edilmeyen diş apsesi ya da diş rahatsızlığı olanlar,
• Nazal polipleri bulunanlar,
• Tedavi edilmemiş alerjisi olanlar.

Sinüzit Tanısı Nasıl Konur?

Sinüzit tanısı için hekiminiz belirtilerinizi ve ne süredir bu belirtileri gösterdiğinizi inceler. Sağlık geçmişinizle ilgili sorular sorabilir. Kulak, burun ve boğazınızı fiziksel muayeneyle kontrol eder. Bazı durumlarda özel test ve tetkikler isteyebilir. Bunlardan bazıları:

• Burun Sürüntüsü Toplama: Sinüzit belirtilerine neden olabilecek virüs ya da diğer mikropları tespit etmek için yumuşak uçlu bir çubukla sürüntü örneği toplanır.
• Burun Endoskopisi: Burnunuza bir endoskop (kamera ve ışığın yer aldığı ince bir tüp) yerleştirilir. Böylece sinüs ve burun kanallarınızın net bir görüntüsü alınır.
• Alerji Testi: Uzun süren bir sinüzitiniz varsa doktorunuz hastalığınızı tetikleyecek alerjileri belirlemek için alerji testi yaptırmanızı isteyebilir.
• Bilgisayarlı Tomografi: Doktorunuz sinüslerinizin durumunu daha net bir şekilde incelemek için tomografi çektirmenize karar verebilir.
• Biyopsi: Nadiren de olsa burnunuzdan bir doku örneği alınıp test edilebilir.

Gerekli muayene yapıldıktan sonra uzman hekim tanı koyabilir.

Sinüzit Nasıl Geçer?

Sinüzit çoğunlukla kendi kendine geçebilir. Ancak yayılması durumunda ciddi sağlık sorunlarına yol açma riski taşır. Bu yüzden belirtilerinizin ciddileştiğini düşünüyorsanız mutlaka doktora başvurmanız gerekir. Doktor rahatsızlığı tedavi edecek uygun tedavi yöntemini belirler. Peki, sinüzit ağrısına ne iyi gelir ve tedavisi nasıl olur?

İlaç Tedavisi

Sinüzit tanısı aldıysanız hekiminiz semptomlarınızı hafifletecek spreyler, bazı ilaçlar ya da ağrı kesiciler reçete edebilir. Bunun yanı sıra sinüzitin altında yatan sorunu çözmek için antibiyotik gibi ilaçlar kullanmanızı da isteyebilir. Eğer sinüzit viral bir enfeksiyondan kaynaklanıyorsa doktorunuz antibiyotik uygulamasını tercih etmez.

Sinüzit Ameliyatı

İlaç tedavisinin etki etmediği, kronik ve geçmeyen sinüzit hastalarının tedavisi için ameliyat uygulanabilir. Bunun için hastaların ilerlemiş sinüzit belirtileri göstermesi gerekir. Sinüs ameliyatıyla enfekte olan kemik, sinüs dokusu veya polipler (küçük yapılı tümörler) çıkarılabilir. Bu sayede sinüs drenajları açılmış olur.

Sinüs ameliyatları genellikle ciddi komplikasyonlara neden olmaz. Cerrah genel ya da lokal anestezi kullanabilir. Sinüs ameliyatlarının farklı çeşitleri bulunur. Doktor rahatsızlığınızın durumuna bağlı olarak uygun müdahaleyi seçer. Bunları kısaca şöyle sıralayabiliriz:

• Balon sinuplasti,
• Fonksiyonel endoskopik sinüs cerrahisi,
• Caldwell Luc ameliyatı.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Sinüzit enfeksiyonu geçiriyorsanız doktorunuzun reçete ettiği ilaçları aksatmamaya ve kontrollerinize düzenli şekilde gitmeye gayret göstermelisiniz. Size ameliyat önerildiyse geciktirmeden operasyonunuzu yaptırmalısınız. Bunların dışında sinüziti daha kolay geçirmek için yapabileceğiniz yaşam tarzı değişiklikleri ve uygulamalar da bulunuyor. Bunlardan bazılarına kısaca değinebiliriz:

• Düzenli olarak sıcak duş alarak sinüslerinizi temizleyebilirsiniz. Böylece sinüslerin yarattığı basıncı da hafifletmiş olursunuz. Duş almaya fırsatınızın olmadığı durumlarda sinüzit iltihabını akıtmak için sıcak suya batırılmış temiz bir havluyu yüzünüze örtmeyi deneyebilirsiniz.
• Sık sık suyla burnunuzu temizleyebilirsiniz. Böylece sinüslerinizin rahatlamasına katkıda bulunabilirsiniz.
• Yaşadığınız yerin havasının kuru olduğunu düşünüyorsanız uyuduğunuz odaya koymak için bir hava nemlendirici alabilirsiniz.
• Vücudunuzun enfeksiyonla başa çıkmasına katkıda bulunmak için daha fazla dinlemeye özen gösterebilirsiniz.
• Sigara kullanıyorsanız sigarayı bırakmaya ve dumanına maruz kalmamaya dikkat edebilirsiniz. Sigara dışında mümkünse hava kirliliği ve dumanın yoğun olduğu yerlerden de uzak durmanız sinüslerinizin sağlığı için daha iyi olur.
• Toz, polen, hayvan tüyü gibi alerjenlerden kaçınmak özellikle alerjik sinüzitin iyileşmesine ve ondan korunmanıza yardımcı olur. Bu yüzden evinizi sık sık temizlemenizde ve bulunduğunuz ortamlara dikkat etmenizde fayda var.
• Doktorunuzla konuşarak sinüzitten korunmak için gerekli olan aşıları öğrenebilirsiniz. Aşıları düzenli şekilde olarak rahatsızlığa yakalanma olasılığınızı ciddi şekilde düşürebilirsiniz.

Sinüzite İyi Gelen Besinler 

Bazen en etkili sinüzit ilacı bile belirtilerinizin tamamını hemen ortadan kaldıramayabilir. Böyle durumlarda akut sinüzit tedavisinde belirtilerinizi azaltmak için şu besinleri tüketmeye özen gösterebilirsiniz:

• Bol bol su içerek sinüzit semptomlarınızın hafiflemesini sağlayabilirsiniz. Ayrıca sıvı tüketimi sayesinde sinüzite yakalanma riskinizi de azaltabilirsiniz. Su içmekte zorlanıyorsanız limonlu su ve bitki çaylarını da tercih edebilirsiniz. Özellikle ağrıyı ve iltihabı hafifletmeye yardımcı olan zerdeçal ve zencefil çaylarını tüketmeniz son derece faydalı olabilir.
• Bal üst solunum yolu enfeksiyonlarıyla mücadele edebilmenize yardımcı olur. Ayrıca boğaz ağrısını azaltabilir. Bu yüzden sinüzit geçiriyorsanız çaylarınıza bal ilave edebilirsiniz. Dilerseniz sıcak suyu içine biraz bal ekleyerek tüketebilirsiniz. Bebeğiniz için bal kullanmayı düşünüyorsanız mutlaka uzman hekimden görüş almalısınız.
• Turunçgiller ve limon gibi C vitamini içeren besinler vücudunuzun bağışıklık sistemini destekler. Antioksidan özelliğiyle iltihabı azaltabilir. Siz de sinüs enfeksiyonu sırasında C vitamini içeren meyve ve sebzeleri bolca tüketmeye dikkat edebilirsiniz.
• Sinüziti daha kolay atlatmak için tercih edebileceğiniz bir diğer besin grubuysa deniz ürünleri. Somon, sardalya gibi balıklar; istiridye, yengeç gibi deniz ürünleri içerdikleri omega-3 ve çinko bileşenleriyle bağışıklığınızı destekler.
• Bazı yiyecekler antibakteriyel özelliğe sahip olduklarından vücudunuzun enfeksiyonlarla savaşma özelliğini güçlendirebilir. Bu kapsamda öğünlerinize sarımsak, soğan, kekik, karanfil, biberiye gibi sebze ve baharatları ilave edebilirsiniz. Çilek, elma, üzüm ve erik gibi meyveleri düzenli olarak yemeye özen gösterebilirsiniz.

Uzak durmanız gereken besinlerse şöyle:

• Rafine şekerli paket gıdalar ya da besinler inflamasyonu artırarak sinüzit semptomlarınızın kötüleşmesine yol açabilir. Sinüzit tedavisi görüyorsanız şekerli gıdalardan uzak durmanız faydalı olabilir. Dengeli bir şekilde meyve tüketmenizin ve vücudunuza meyve şekeri almanızın bir sakıncası bulunmaz.
• Şekerli besinler dışında işlenmiş etlerden de kaçınmanız sinüzitinizin daha iyiye gitmesine yardımcı olabilir.

Sinüzit Masajı

Sinüzit belirtileri bazı durumlarda çok kötüleşebilir ve hayatınızın normal akışının bozulmasına yol açabilir. Bu noktada evde sinüzit tedavisi için masaj tekniklerinden yararlanabilir, zorlayıcı semptomlarınızı biraz daha hafifletebilirsiniz. Deneyebileceğiniz bazı masaj teknikleri şöyle:

Frontal Sinüs Masajı

• Ellerinizi birbirine yavaşça sürterek ısıtın.
• İşaret ve orta parmaklarınızı kaşlarınızın üstünde konumlandırın.
• Şakaklarınıza doğru ilerleyerek dairesel hareketlerle alnınıza masaj yapın.
• 30 saniye boyunca hareketi tekrarlayabilirsiniz.

Frontal Sinüs Basınç Masajı

• İşaret ve orta parmağınızı birleştirerek burun kanatlarınızla elmacık kemiklerinizin arasındaki bölüme konumlandırın.
• Yüzünüze çok hafif bir baskı uygulamaya dikkat ederek parmaklarınızı burun kenarlarından kaş başlarına doğru hareket ettirin.
• Kaş başlarına dairesel olarak ikişer parmağınızla masaj yapın ve hareketi birkaç defa tekrarlayın.

Frontal Sinüs Sıkıştırma Masajı

• Kaşlarınızı işaret ve başparmaklarınız arasında konumlandırın.
• Kaş başlarından başlayarak kaş sonuna kadar iki parmağınızla kaşlarınızı hafifçe sıkıştırın.
• Kaş boyunca 4-5 sıkıştırma hareketi yeterli olur.

Yoga

"Sinüzit baş ağrısı nasıl geçer?" sorusuna verebileceğimiz bir diğer cevapsa yoga hareketleridir. Yoga yapmak başınızdaki ağrı ya da zonklamaları iyileştirebilir. Ancak başınızın vücudunuzdan aşağıda olduğu pozlar baş bölümünüzdeki baskıyı artırabilir. Bu yüzden kobra pozu gibi başınızı zorlamayacak pozları tercih edebilirsiniz. 

Sıkça Sorulan Sorular

Sinüzit öksürük yapar mı?

Sinüzit belirtileri arasında öksürük de bulunur.

Sinüzit baş dönmesi yapar mı?

Sinüslerin iltihaplanması ve tıkanması dengenizi olumsuz yönde etkileyebilir. Bunun nedeni iç kulağın dengeyi korumaktan sorumlu olması ve sinüslerin yanında yer almasıdır. Sinüzitte sinüsler iç kulağa baskı uygular ve denge ya da baş dönmesi sorunlarına yol açabilir.

Sinüzit mide bulantısı yapar mı?

Sinüzit geniz akıntısına yol açabilir. Geniz akıntısı sonucunda mukus mideye dolar. Mideye boşalan mukus da mide bulantısı ve kusma semptomlarının yaşanmasında etkilidir. Mide bulantısı belirtisinin hem çocuk hem yetişkinlerde görülebileceğinin de altını çizelim.

Sinüzit ve sinüs enfeksiyonu aynı mıdır?

Sinüzit ve sinüs enfeksiyonu sıklıkla birbiri yerine kullanılır. Ancak tam anlamıyla aynı kavramı ifade ettiklerini söyleyemeyiz. 10 vakanın 9'unda sinüs enfeksiyonu sinüslerin şişmesi dolayısıyla sinüzite sebep olur. Ancak sinüzitin tek sebebi sinüs enfeksiyonu değildir. Örneğin alerjiler nedeniyle enfeksiyon geçirmeden de sinüzit geçirebilirsiniz. 

Sinüzit bulaşıcı mıdır?

Sinüzit hastalığının kendisi bulaşıcı değildir. Ancak sinüzite neden olan virüs ve bakteriler kişiden kişiye bulaşabilir. Bu yüzden hastalandığınızda ellerinizi iyice yıkamaya ve sağlıklı bireylerle temastan kaçınmaya özen göstermelisiniz. Öksürürken ve hapşırırken ağzınızı mendille ya da dirseğinizle kapatmalısınız. 

Göze vuran sinüzit ağrısı nasıl geçer?

Sinüzit göz ağrısı ve göz bölgesinde şişlik gibi sorunlara yol açabilir. Bu semptomların üstesinden gelmenin en iyi yolu sinüzit tedavisidir. Bunun dışında gözlerinize masaj yapmak ve sıcak suda bekletilen çay poşetlerini gözlerinize koymak da daha iyi hissetmenize yardımcı olabilir.