Polen Alerjisi Belirtileri Nelerdir, Nasıl Geçer?

Genellikle bahar ve yaz aylarında ortaya çıkan polen alerjisi birçok insanı etkileyen alerji türlerinden biridir. Bağışıklık sisteminin aşırı reaksiyon göstermesine neden olan polenler, polene karşı hassasiyeti olan bireylerin burun tıkanıklığı, göz yaşarması gibi çeşitli semptomlar yaşamasına neden olur. Bu kişilerin yaşam kalitesinin düşmesini önlemek için tedavi edilmeleri ve bazı yaşam değişiklikleri yapmaları gerekir. Peki, polen alerjisi nedir? Polen alerjisi nasıl geçer? Gelin, bu konuyla ilgili merak edilen tüm soruların yanıtlarını beraber inceleyelim. 

Polen Alerjisi Nedir?

Polen alerjisi; çimenlerden, çiçekli bitkilerden, yabani otlardan ve ağaçlardan havaya salınan polenlerin neden olduğu mevsimsel bir alerjidir. Polen alerjisi birçok insan tarafından "alerjik nezle" olarak bilinir. Tıpta "alerjik rinit" olarak adlandırılan bu alerji türünden ayrıca bahar alerjisi, saman nezlesi veya mevsimsel alerji olarak da bahsedilir.

Polen çeşitli bitkilerin aynı türdeki diğer bitkileri döllemek için salgıladıkları toz hâlindeki parçacıklardır. Bu parçacıklar rüzgâr, kuşlar, böcekler veya diğer hayvanlar tarafından insanlara taşınabilir. Polenler bir yere temas ettiğinde sarımsı bir toz hâlinde görünür. Bu minik toz tanecikleri ağza, burna, gözlere, kulaklara ve ciğerlere kolayca ulaşabilir.

Polen Alerjisinin Belirtileri Nelerdir?

Her bireyin bağışıklık sistemi farklıdır. Bu nedenle polen alerjisi her kişide farklı semptomlarla kendini gösterebilir. Polen alerjisinde göz şişmesi, hapşırma veya burun tıkanıklığı gibi çeşitli belirtiler ortaya çıkabilir.

Polen alerjisinin diğer belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Burun akıntısı,
• Öksürük veya boğaz ağrısı,
• Alerjik selam denilen burun silme hareketi,
• Postnazal damlama (Geniz akıntısı),
• Göz sulanması,
• Boğazda gıcıklanma,
• Gözde, burunda ve kulakta kaşıntı,
• Yorgunluk ve hâlsizlik,
• Koku ve tat duyularında azalma.

Bu alerji bebeklerde ve çocuklarda da görülebilir. Bebeklerde polen alerjisi belirtileri; hapşırık, uyku problemleri, huzursuzluk, iştahsızlık, burun kaşıntısı ve burun tıkanıklığı, öksürük, gözlerde sulanma gibi semptomlarla kendini gösterir. Çocuklarda da benzer bulgulara ek olarak ağızdan soluma, baş ağrısı, hapşırma nöbetleri, damakta ve gırtlakta kaşıntı görülebilir.

Çoğu insan polenlerin havada dolaşmasından kaynaklı semptomlar yaşarken bazı insanlar da polene dokunduklarında veya polen gözlerine kaçtığında reaksiyon gösterir. 

Polen Alerjisi Vücutta Kaşıntı Yapar mı?

Polen alerjisi burun, göz, kulak ve boğaz gibi vücudun farklı bölgelerinde kaşıntı yaparak kişiye ciddi ölçüde rahatsızlık verebilir.

Göz ve Kulak: Polenler gözlerde ve kulaklarda kaşıntıya, buna bağlı olarak tahrişe sebep olabilir.

Boğaz: Polenlerin solunum yoluyla ağza girmesi boğazda kaşıntıya ve gıcıklanmaya yol açabilir.

Burun: Burna giren polenler kaşıntıya neden olup kişide hapşırma ve burun silme refleksi oluşmasına neden olabilir.

Polen Alerjisi Öksürük veya Ateş Yapar mı?

Bu alerji türünün belirtilerinden biri de öksürüktür. Polen alerjisi olan kişilerde öksürük krizleri görülebilir ve bu durum kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyebilir.

Polen alerjisi ateşe neden olmaz. Ancak alerjik rinit bazı kişilerde sinüs enfeksiyonlarını tetikleyebilir. Bu tarz durumlarda farklı hastalıklara bağlı olarak kişide ateş görülebilir.

Polen Alerjisi Neden Olur?

Tüm alerjilerde olduğu gibi polen alerjisinde de bağışıklık sistemi,alerjenleri bir tehdit unsuru olarak gördüğü için tepki verir. Bağışıklık sistemi polenle savaşmak için histamin adlı kimyasalın salınmasına neden olan antikorlar üretir. Histamin polen alerjisine bağlı olarak görülen semptomların yaşanmasına sebep olur.

"Polen alerjisi neden olur?" sorusuna açıklık getirdikten sonra değinilmesi gereken diğer bir husus da bu alerjiye neden olan bitki türleridir. Polen alerjisine yaygın olarak neden olan üç farklı bitki türü vardır. Bunlar ağaçlar, yabani otlar ve çimenlerdir. Bu bitkiler yaşadığınız bölgeye bağlı olarak senenin farklı zamanlarında polen salgılar.

Polen alerjisine neden olan ağaç türleri:

• Meşe,
• Akçaağaç,
• Huş ağacı,
• Kavak,
• Söğüt,
• Sedir,
• Ardıç.

Polen alerjisine neden olan yabani otlar:

• Kanarya otu,
• Domuz ayrık otu,
• Pelin otu,
• Kazayağı otu,
• Deve dikeni.

Alerjiye neden olan çimen türleri:

• Çavdar,
• Çayır,
• Bermuda.

Polen Alerjisi Tanısı Nasıl Konur?

Polen alerjisi belirtileri yaşıyor veya bu rahatsızlığa sahip olup olmadığınızı öğrenmek istiyorsanız alerji uzmanına başvurmanız gerekir. Doktorunuz size sağlık geçmişiniz ve alerji belirtileri hakkında birtakım sorular sorabilir. Ayrıca polen alerjisi teşhisi için deri prick ve kan testi de isteyebilir. 

Deri delme testi olarak da bilinen deri prick testinde cilde küçük delikler açılır. Alerjen maddelerin bu deliklere nüfuz etmesi sonucu bağışıklık sistemini harekete geçirip geçirmediği, vücutta kızarıklık veya kaşıntı gibi reaksiyonlara sebep olup olmadığı tespit edilebilir.

Kan testinde bireyin kan örneği alınıp incelenmek üzere laboratuvara gönderilir. Kan örneğine alerjenler eklenir ve içindeki IgE antikorlarının düzeyleri ölçülür. Kan testinin sonucu pozitifse kişinin hangi maddeye alerjisinin olduğu belirlenir.

Teşhis konduktan sona doktorunuzdan "Polen alerjisine ne iyi gelir?" ya da "Polen alerjisi tedavisi nasıl yapılır?" gibi sorularınızın cevabını da öğrenebilirsiniz. 

Polen Alerjisi Tedavisi

Polen alerjisi için etkili ve doğru bir tedavi alerjinin şiddetine ve vücudunuz için en çok neyin işe yaradığına bağlıdır. Bu nedenle tedavi her bireye özel olarak kişiselleştirilebilir. Doktorunuz alerjinizi yönetmek için size yardımcı olacak tedaviyi düzenleyebilir, bazı yaşam tarzı değişiklikleri önerebilir.

Polen alerjisinin tedavisinde uygulanan bazı yöntemler şöyle sıralanabilir:

• Reçeteli veya reçetesiz polen alerjisi ilaçları,
• Polen alerjisi aşıları (immünoterapi).

İlaç Tedavisi

Polen alerjisi tedavisinde burun spreyleri, antihistaminikler ve dekonjestanlar gibi reçeteli ve reçetesiz ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar alerji semptomlarının hafifletilmesine yardımcı olabilir. 

Antihistaminikler: Vücudun bir alerjene tepki olarak ürettiği histamin gibi kimyasalların neden olduğu durumların tedavisine yardımcı olur.

Nazal Dekonjestanlar: Kısa süreli kullanıma uygun olan nazal dekonjestanlar burun tıkanıklığını azaltıp rahatlamanızı sağlayabilir.

Kortikosteroid Burun Spreyleri: Burun kanallarındaki iltihabı azaltmaya destek olur. Burun spreylerinin alerji mevsimlerinde düzenli olarak kullanılması tavsiye edilir.

Tüm bunların yanı sıra doktorunuz polen alerjisi için göz damlası gibi farklı ilaçlar da reçete edebilir. 

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Polen alerjisinde bir alerji uzmanına görünmenin ve reçete ettiği ilaçları kullanmanın yanı sıra polene maruz kalmayı önleyecek bazı yollar bulmak da oldukça önemlidir. Polen alerjisinin evde tedavisi için yaşam tarzınızda bazı değişikler yapmayı deneyebilirsiniz.

Bu yaşam tarzı değişikliklerinden bazıları şunlar olabilir:

• Polen mevsiminde evde ve arabada pencereleri kapalı tutup klima kullanabilirsiniz.
• Sabah saatleri ve öğleden sonraları polen seviyelerinin yüksek olduğu zamanlardır. Bu zamanlarda dışarıda olmaktan kaçınmanız faydalı olabilir.
• Polen salınımı olduğu zamanlarda dışarı çıktığınızda şapka ve gözlük kullanmanız, eve girdiğinizde elbiselerinizi değiştirmeniz gerekir.
• Evinizde yüksek verimli partikül hava (HEPA) filtreleri kullanabilirsiniz.
• Dışarı çıktığınız günlerde yatmadan önce duş almanız ve saçlarınızı yıkamanız faydalı olabilir.
• Hangi ağaç, ot, çimen ya da bitki türüne alerjiniz varsa polen salınımın olduğu aylarında o bitkinin bulunduğu yerlerden uzak durabilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular

Polen alerjisi hangi aylarda olur?

Polen alerjisinin olduğu aylar bitki türlerine göre değişiklik gösterir. Ağaçlar için polen dönemleri erken ilkbahar dönemi olan mart ve nisan ayları; çayır polenleri için nisan ve haziran aylarıdır. Ot polenleri içinse ağustos ve eylül aylarıdır.

Polen alerjisi olanlar polen yiyebilir mi?

Polen ve polen içeren gıdaları tüketmek alerji semptomlarını artırabilir. Bu nedenle polen alerjisi olan kişilerin polen tüketmemesi gerekir.

Polen alerjisi olanlar ne yememeli?

Polene hassasiyeti olup bu rahatsızlığı yaşayan kişilerin özellikle yememesi gereken bir gıda yoktur. Fakat polen salınımı olduğu dönemlerde alınan sebze ve meyve gibi gıdaların çok iyi yıkandıktan sonra tüketilmesi gerekir. Bunun yanı sıra alerji semptomlarını artırabileceği için şekerden, kızartmalardan, hazır ve işlenmiş gıdalardan uzak durulması tavsiye edilir.

Polen alerjisi ile ilişkili astım semptomlarını kontrol etmek için hangi önlemler alınabilir?

Polen alerjisi astım semptomlarını tetikleyebileceği için bu rahatsızlığa sahip kişiler dikkatli olmalıdır. Polenlerin salınım dönemlerinde astımı kontrol altında tutmak için ilaçlarınızı nasıl kullanmanız gerektiğini doktorunuza danışıp öğrenebilirsiniz. Alerjik astım rahatsızlığınız varsa alerjenlere maruz kalmamak için yaşadığınız bölgedeki polen dönemlerini takip edebilir, mümkün olduğunca dışarı çıkmaktan kaçınabilirsiniz.