MCV Nedir? MCV Düşüklüğü ve Yüksekliği Neden Olur?

Kan taramaları, bireylerin genel sağlık durumuna dair fikir veren tahlil yöntemlerinden biridir. Kan tahlilleri sayesinde pek çok hastalık teşhis edilir. Kan testlerinde sıklıkla yer bulan MCV değeri de kişilerde belli sağlık sorunları olup olmadığına işaret eden göstergeler arasında yer alır. MCV, farklı nedenlere bağlı olarak ideal seviyenin dışına çıkabilir. Peki, MCV nedir? MCV düşüklüğü ve yüksekliği neden olur?

MCV Değeri Nedir?

Mean Corpuscular Volume'ün kısaltması olan MCV, ortalama korpüsküler hacim anlamına gelir. Kan testiyle ölçümlenen MCV, vücuttaki kırmızı kan hücrelerinin boyutuna dair fikir verir. Eritrosit diye bilinen kan hücreleri kanda oksijen taşıma ve akciğerlerden gelen oksijeni hücrelere ulaştırma görevini üstlenir. Kan hücrelerinin normalden büyük veya küçük olması birtakım sağlık sorunlarına işaret eder. 

MCV Kaç Olmalı?

MCV kan tahlilinde normal, yüksek veya düşük çıkar. MCV referans aralığı yetişkinlerde ve çocuklarda 80-100 fl, bebeklerde 96-108 fl'dir. Referans aralığının dışında kalan değer, "MCV kaç olursa tehlikeli?" sorusunun da cevabı niteliğindedir. 

Kanda MCV Düşüklüğü Nedir?

Kan taraması sonucunda MCV değeri düşük çıkan kişiler, "MCV neden düşer?" veya "MCV düşüklüğü ne demek?" diye merak ediyor olabilir. Değerin düşük olması kırmızı kan hücrelerinin normalden daha küçük olduğu anlamına gelir. 80'den daha düşük olan MCV değeri diğer bulgularla birlikte değerlendirildiğinde çeşitli hastalıkların göstergesi olabilir.

MCV değerinin azalmasına neden olan durumlardan bazıları şunlardır:

• Demir Eksikliği Anemisi: En sık görülen mikrositik anemi türüdür. Yetersiz beslenme, kronik kan kaybı, hızlı büyüme, âdet kanamalarının uzun sürmesi, çölyak, helikobakter enfeksiyonları gibi rahatsızlıklar bu duruma yol açabilir. Demir anemisi çoğunlukla gebelerde ve çocuklarda sık görülür. 
• Kurşun Zehirlenmesi: Kurşun zehirlenmesi genellikle kurşun içeren boya ve kimyasallarla çalışanlarda, maden işçilerinde, otomobil tamircilerinde, seramik atölyelerinde görev alanlarda ve hava kirliliğinin yoğun olduğu bölgelerde yaşayanlarda olur. 
• Kronik Hastalık Anemisi: Eklem romatizması, böbrek yetmezliği, diyabet gibi kronik hastalıkları olanların vücudundaki iltihabi reaksiyonla doğru orantılı olarak demir metabolizması da bozulur. Bu da MCV düşüklüğü nedenlerinden biridir.
• Akdeniz Anemisi (Talasemi): Akdeniz anemisi ismiyle bilinen Talasemi; genetik kökenli bir kansızlık çeşidi olduğu için bazı coğrafi bölgelerde ve ırklarda daha sık görülür. Talasemi hastalarının kan değerinde MCV düşük seviyelerde seyreder. Demir eksikliğiyle karıştırılan bu rahatsızlığın tespiti için hemoglobin elektroforezi testi yapılır.
• Sideroblastik Anemi: Bu anemi türü gen mutasyonları sonucunda ortaya çıkan kansızlık biçimidir. Sideroblastik anemide kırmızı kan hücrelerinde normalden fazla demir birikimi oluşur.
• Kan Kaybı: Ani veya kronik bir şekilde kan kaybı yaşanması durumunda kan hücrelerinin üretimi artar ve hücre boyutları küçülmeye başlar. Bu da MCV değerinin düşmesine yol açar.
• Bakır Eksikliği: Kırmızı kan hücrelerinin üretiminde önemli rolü olan bakır mineralinin yetersiz alımı bu değerin düşüklüğüne yol açabilir.
• Radyoterapi: Çeşitli hastalıkların tedavisi için radyoterapi alan bireylerde hücre boyutlarının küçülmesi sonucunda MCV değerinde düşüş yaşanabilir.

MCV Düşüklüğü Belirtileri

MCV düşüklüğüne bağlı olarak yetişkinlerde görülen semptomlardan bazıları şunlardır:

• Hâlsizlik,
• Kuvvet kaybı,
• Baş dönmesi,
• Nefes darlığı,
• Kalp çarpıntısı,
• İştahta azalma, 
• Çabuk yorulma,
• Saçlarda dökülme,
• Soluk cilt rengi,
• Tırnak yapısında bozulma ve kolay kırılma.

Çocuklarda MCV düşüklüğü yetişkinlerle ortak belirtiler gösterir. Bunlara ek olarak ağlama sonrasında katılma nöbeti, konsantrasyon sorunu ve okul başarısında gerileme de gözlemlenebilir.

MCV Düşüklüğü Tedavisi

MCV düşüklüğü tespit edilen kişilerde bu düşüklüğün nedenine ve bireyin genel sağlık durumuna göre tedavi planlanır. MCV düşüklüğünün tedavisini şöyle detaylandırabiliriz:

• Demir eksikliği olanlar bu duruma yol açabilecek hastalıklar açısından da detaylıca taranır ve uygun miktarlarda demir takviyesi yapılır. Bunun yanı sıra hastanın beslenme alışkanlıkları düzenlenir.
• Vitamin ve mineral yetersizliğinde takviye gıdalarla eksiklik tamamlanır.
• Kişide kronik hastalık kaynaklı anemi mevcutsa hastalığa özel bir tedavi planı uygulanır. 
• Eğer âdet düzensizliğiyle bağlantılı olarak yoğun kanama söz konusuysa düzensizliğe yönelik hormon ilaçları verilir.
• Kurşun zehirlenmesi varsa hekimin uygun gördüğü ilaçlar kullanılır.
• Talasemi hastaları için gerekli görülen durumlarda kan nakli yapılır.

Nedeni tam olarak tespit edilemeyen anemilerde gastrit, ülser, bağırsak hastalıklarından kaynaklı değer düşüklüğü söz konusu olabilir. 

Kanda MCV Yüksekliği Nedir?

Kan sayımında MCV değerinin 100 fl'nin üzerinde seyretmesi hâlinde MCV yüksekliğinden söz edilir. Bu durumda eritrositler normalden büyük, hemoglobinse düşüktür. MCV yüksekliği makrositik anemi diye de bilinir. Makrositik anemiye neden olan durumları şöyle sıralayabiliriz: 

• B12 Eksikliği: B12 eksikliğinde oluşan anemi tipine megaloblastik anemi denir. Bu durum en çok yetersiz beslenenlerde, mide ameliyatı geçirenlerde, midede intrinsik faktör eksikliğinde, yetersiz beslenenlerde ve yanlış diyet uygulayanlarda ortaya çıkar.
• Miyelodisplastik Sendrom: Kromozom anomalileri sonucunda meydana gelebilen bir hastalıktır. Bu kişilerin tam kan sayımında tüm kan hücreleri düşük değerlerde seyreder. Bu hastalarda daha sonra lösemi görülebilir.
• Karaciğer Hastalığı: Karaciğer hastalığı ilerleyenlerde B12 ve folik asit eksikliği gelişmesi makrositik anemiye yol açabilir. Bunun yanı sıra karaciğer rahatsızlığında hemolitik anemi görülmesi de hastalığın nedenlerinden biridir. Aynı zamanda karaciğer hastalığında kullanılan bazı ilaçlar da makrositik anemiye sebep olabilir.
• Hipotiroidizm: Tiroid eksikliğinde vücutta eritrosit üretimi de azalır. Bu sebeple ortaya çıkan kansızlık, normositik denilen normal boyutta kan hücreleri veya makrositik ismiyle bilinen büyük kan hücreleri şeklinde olabilir.
• Folik Asit Eksikliği: Yetersiz beslenme, gebelik, emzirme, fazla alkol tüketimi, malabsorbsiyon denilen bağırsaktan emilim sorunu, hemoliz, ilaç kullanımı gibi durumlar folik asit eksikliğinin nedenleri arasında yer alır. Folik asit yeterli miktarda olmadığında MCV değeri de yükselir.
• Aşırı Miktarda Alkol Tüketimi: Fazla dozlarda alkol tüketimi kandaki etanol miktarını artırır. Bu da MCV değerinin yükselmesine sebep olan makrositik aneminin nedenlerinden biridir.
• İlaç Kullanımı: Kanser, sıtma, epilepsi, şeker gibi hastalıklarda kullanılan ilaçlar vücuttaki B12 ve folik asit emilimini bozarak makrositik anemiye neden olabilir.  

MCV Yüksekliği Belirtileri

MCV yüksekliğinde; düşüklüğünde olduğu gibi hâlsizlik, iştah kaybı, çarpıntı, nefes darlığı, eforla yorulma, his kaybı gibi ortak belirtiler görülür. Bunların yanı sıra şu semptomlar da ortaya çıkabilir:

• Unutkanlık,
• Dil ve ağız içinde hassasiyet ile ağrı veya tahriş,
• Denge kaybı,
• İshal, 
• Dikkat ve konsantrasyon eksikliği.

MCV Yüksekliği Tedavisi

MCV yüksekliği olanlarda değerin yükselme gerekçesine ve kişinin sağlık durumuna göre tedavi planlaması yapılır. MCV yüksekliğinin tedavisinde nedene bağlı olarak şunlar yapılabilir:

• MCV değeri yüksek seyreden kişilerde B12 ve folik asit seviyeleri düşükse B12 ve folik asit verilir.
• Kişide değerin yükselme nedeni kronik alkolizmse hiç zaman kaybetmeden alkolün bırakılması tavsiye edilir.
• Altta yatan hipotiroid ve karaciğer hastalıkları varsa onlara uygun tedavi belirlenir.
• Sferositoz gibi kalıtsal kan hastalıkları söz konusu olduğunda kan nakli yapılır ya da splenektomi denen dalak çıkarma yoluyla cerrahi müdahalede bulunulur.

Sıkça Sorulan Sorular

Tam kan sayımı MCH nedir?

Tam kan sayımında MCH, bir kırmızı kan hücresindeki ortalama hemoglobin miktarını ölçmeye yarayan değerdir. MCH, MCV değeriyle birlikte değerlendirildiğinde kırmızı kan hücresinin boyutuna dair fikir verir. Bu da kanla ilgili bazı hastalıkların tanısına yardımcı olur.

MCV eksikliği veya yüksekliği olan bireylerin günlük hayatta dikkat etmeleri gereken özel bir durum var mıdır?

MCV düşüklüğü veya yüksekliği olanlar hekim önerisi doğrultusunda beslenmelerini ve yaşam tarzlarını düzenleyebilirler. Örneğin alkol tüketimine son vermeye ve B12 gibi vitaminler açısından zengin gıdalar tüketmeye özen gösterilebilir. 

Kan tahlilinde MCV değeri, altta yatan bazı rahatsızlıklara bağlı olarak referans değerlerin dışında seyredebilir. MCV'nin normal seviyelere gelmesi için değeri aşağı çeken veya yükselten nedenlerin tedavi edilmesi gerekir. 360Sağlık olarak ihtiyaç duyduğunuz tüm tanı ve tedaviyi evinizden ayrılmanıza gerek kalmadan size sunuyoruz. Siz de hem kendiniz hem sevdikleriniz için detaylı kan taramaları yaptırmak veya diğer sağlık hizmetlerimizden yararlanmak istiyorsanız 7 gün 24 saat bize ulaşabilirsiniz.