LYM (Lenfosit) Nedir? Lenfosit Düşüklüğü ve Yüksekliği Ne Anlama Gelir?

Vücudu hastalık yapan mikroplardan, virüslerden ve diğer zararlı maddelerden koruyan, hasar görmüş hücreleri yok eden bağışıklık sistemi birçok farklı hücreden oluşur. Bu sistemin bileşenlerinden biri beyaz kan hücreleridir. Bir tür beyaz kan hücresi olan lenfositler vücudun çeşitli mikroorganizmalara karşı savunma oluşturmasına yardımcı olur. Lenfosit seviyesinin düşüklüğü veya yüksekliği vücutta çeşitli etkilere yol açabilir. Gelin, "Lenfosit ne demektir?", "Lenfosit yüksekliği nasıl düşürülür?" gibi soruların cevaplarına birlikte bakalım.

LYM (Lenfosit) Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

LYM (lenfosit) bir tür beyaz kan hücresidir. Bağışıklık sisteminin bir parçası olarak vücudun enfeksiyonlarla ve hastalıklarla savaşmasına yardımcı olur. Lenfosit seviyesi bireylerde yaş, ırk, cinsiyet ve yaşam tarzı gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bağışıklık sistemi bağışıklık hücreleri, lenf düğümleri, lenf dokusu ve lenfatik organlardan oluşur. Lenfositler de bir tür bağışıklık hücresidir. Lenfositler kanda, lenf düğümlerinde, dalakta ve bademciklerde bulunur. B lenfosit, T lenfosit ve doğal öldürücü hücreler olmak üzere üç türü vardır. Kanda dolaşan lenfositlerin ortalama %80’ini T hücreleri, %10’unu B hücreleri, kalan %10’unuysa doğal öldürücü hücreler oluşturur.

B Lenfosit Nedir?

B lenfositleri yani B hücreleri istilacı bakterileri, virüsleri ve toksinleri hedef alarak antikor üreten proteinlerdir. "B lenfosit nerede üretilir?" sorusunun cevabı kemik iliğidir. Kemik iliğinde gelişen B lenfositleri olgunlaşarak dalağa, bademciklere ve lenf düğümlerine ulaşır. Bu hücreler bağışıklık sisteminin daha önce karşılaştığı bakteri ve virüsler gibi patojenleri tanıyarak vücudun onlarla savaşmasına yardımcı olur.

T Lenfosit Nedir?

T lenfositleri yani T hücreleri vücudun bağışıklık sistemi tepkilerini kontrol eder. Vücudun virüsler tarafından ele geçirilmiş, enfekte olmuş veya kanserli hücrelerini yok eder. T hücrelerinin çoğu, enfekte hücreleri tespit etmek ve yok etmek için başka bir bağışıklık hücresinin yardımına ihtiyaç duyar. "T lenfosit nerede üretilir?" sorusuna kemik iliğinde gelişir denebilir. Kemik iliğinde geliştikten sonra göğüs kemiğinin altındaki küçük bir lenfoid organ olan timüste olgunlaşır.

Doğal Öldürücü Hücre Nedir?

Doğal öldürücü hücreler uyarılmaya ihtiyaç duymadan enfekte olmuş veya kanserli hücreleri tanıyıp yok edebilen hücrelerdir. Bu hücreler kemik iliğinde, karaciğerde ve timüste gelişir. Vücudun doğuştan gelen bağışıklık sisteminin bir parçasıdır.

Lenfosit Kaç Olmalı?

Sağlıklı yetişkinlerde normal lenfosit sayısı mikrolitre kan başına 1000 ile 4800 arasındadır. Çocuklarda normal lenfosit değeri mikrolitre kan başına 3000 ile 9500 arasında olabilir.

Lenfosit sayısını etkileyen faktörlerden bazıları şunlardır:

• Yaş: Küçük çocuklarda lenfosit sayısı yetişkinlere kıyasla daha yüksek olma eğilimindedir.
• Cinsiyet: Kadınlara kıyasla erkeklerde lenfosit seviyesi daha yüksek olabilir. Lenfosit türlerine göre yapılan araştırmalar doğal öldürücü hücre sayısının erkeklerde, B lenfositi sayısının ise kadınlarda daha yüksek olabileceğini gösterir.
• Sağlık koşulları: Bazı enfeksiyonlar, otoimmün bozukluklar ve kanser lenfosit sayılarını değiştirebilir.
• Belirli ilaçlar: Kemoterapi ilaçları gibi belirli ilaçları almak lenfosit sayısında değişikliğe yol açabilir.

Lenfosit Ne İşe Yarar?

Vücudun savunma mekanizmasında önemli rol oynayan lenfositlerin işlevlerinden bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Bakteriler ve virüsler gibi bulaşıcı ya da zararlı organizmaları ve hücreleri tanır, bunlara yanıt verir. Bu sayede vücudu enfeksiyonlardan ve hastalıklardan korumaya yardımcı olabilir.
• Bazı lenfositler bağışıklık sisteminin hafızası olarak hareket edebilir. Daha önce temas edilen ve hastalığa neden olan bir organizmaya tekrar temas edildiğinde lenfositler onu tanır. Aynı hastalığa tekrar yakalanmamak için o maddeye saldırarak hızla yanıt verir. Örneğin kızamık ya da suçiçeği hastalıkları bir kez geçirildikten sonra lenfositler sayesinde genellikle ikinci kez geçirilmez. Aşı olmanın belirli hastalıkları önlemesinin nedeni de lenfositlerin hafıza hücreleri olarak görev yapmasıdır.
• Doğal öldürücü hücreler vücutta gezerek virüs bulaşmış hücreler ve kanser hücreleri de dâhil olmak üzere anormal hücreleri önceden duyarlılaştırmadan tespit ederek yok eder.
• B hücreleri, virüsler ve bakteriler gibi zararlı maddelere bağlanan ve onları etkisiz hâle getiren proteinler olan antikorları üretir.
• Düzenleyici T hücreleri gibi belirli lenfosit tipleri aşırı iltihabı bastırır ve bağışıklık sisteminin yanlışlıkla vücudun kendi dokularına saldırdığı otoimmün reaksiyonları önler. Bu sayede bağışıklık tepkisini düzenlemeye yardımcı olur.

LYM (Lenfosit) Düşüklüğü Nedir?

Lenfopeni olarak da adlandırılan LYM düşüklüğü kandaki lenfosit sayısının olması gerekenden az olması anlamına gelir. Genellikle yetişkinlerde lenfosit sayısının 1000 mcL değerinden daha az tespit edilmesiyle anlaşılır. Bireylerin sağlık durumuna göre bir yetişkinin lenfosit sayısının 1500 mcL değerinin altına düşmesi de lenfosit düşüklüğü olarak tanımlanabilir. 6 yaş ve altındaki çocuklarda lenfosit sayısının 2000 mcL değerinden az olması durumunda lenfopeni teşhisi koyulabilir.

Lenfosit düşüklüğü vücudun güçlü bir bağışıklık sistemi oluşturmak için yeterli beyaz kan hücresi üretemediğinin bir göstergesidir. Lenfositler vücutta yok ediliyor ya da dalakta veya lenf düğümlerinde sıkışıyor olabilir. Lenfosit düşüklüğü vücudu enfeksiyonlara karşı hassas hâle getirebilir ve birtakım sağlık sorunlarının işareti olabilir.

Lenfosit Düşüklüğü Neden Olur?

"LYM (lenfosit) düşüklüğü neden olur?" sorusunun cevabı bazı yaşam tarzı alışkanlıklarıyla, birtakım hastalıklarla ya da tedavi yöntemleriyle ilişkili olabilir. Lenfosit düşüklüğüne yol açabilecek bazı faktörler şunlar olabilir:

• Sağlıksız beslenme,
• Aşırı alkol tüketimi,
• Grip gibi hafif enfeksiyonlar,
• HIV, COVID-19, tüberküloz veya zatürre gibi enfeksiyonlar,
• Bağışıklık baskılayıcılar ve kemoterapi ilaçları gibi belirli ilaçlar,
• Kelebek hastalığı (lupus) gibi otoimmün bozukluklar,
• Radyasyon tedavisi,
• Aplastik anemi ve Hodgkin lenfoma gibi kan hastalıkları.

Hamilelikte Lenfosit Düşüklüğü

Hamilelikte lenfosit üretiminde yaklaşık %36'lık bir azalma söz konusu olabilir. Bunun en önemli sebebi embriyonun vücut tarafından reddedilmesini önlemek için annenin bağışıklık sisteminin daha toleranslı hâle gelmesidir. Annenin vücudu lenfosit sayısını azaltarak bağışıklık sisteminin tepkisini bastırır ve embriyonun sağlıklı şekilde yerleşerek fetüse dönüşmesini sağlar.

Gebelik döneminde lenfosit düşüklüğü normal kabul edilen bir durumdur. Bazı durumlardaysa aşırı düşük lenfosit seviyesi enfeksiyon riskinin artmasına sebebiyet verebilir. HIV gibi enfeksiyonlar, bazı vitamin ve mineral eksiklikleri, obezite ya da alkol kullanımı hamilelikte lenfosit sayısının düşmesine sebep olabilir.

LYM (Lenfosit) Yüksekliği Nedir?

Lenfositoz olarak da adlandırılan LYM (lenfosit) yüksekliği kandaki lenfosit sayısının olması gerekenden yüksek bulunması anlamına gelir. Yetişkinlerde ve gençlerde 4000 mcL, çocuklarda 8000 mcL değerinden fazla lenfosit sayısı yüksek olarak kabul edilir. Kanda lenfosit yüksekliği lenflerin şişmesine ve dalağın büyümesine yol açabilir. LYM yüksekliğinde altta yatan nedene bağlı olarak başka semptomlar da gelişebilir.

Lenfosit Yüksekliği Neden Olur?

Lenfosit yüksekliği bağışıklık sisteminin bir enfeksiyonla veya başka bir tıbbi durumla savaşmak için aktif olduğunun göstergesi olabilir. Bazı durumlarda yüksek lenfosit seviyeleri bir hastalığa veya rahatsızlığa işaret edebilir. Bu hastalıklar şunlar olabilir:

• Grip, kızamık ve kabakulak gibi viral enfeksiyonlar,
• Hepatit, mononükleoz ve sitomegalovirüs gibi enfeksiyonlar,
• Tüberküloz ve boğmaca gibi bakteriyel enfeksiyonlar,
• Lenfositik lösemi,
• HIV ve AIDS.

Lenfosit Yüksekliği Ne Zaman Tehlikelidir?

Lenfosit yüksekliği genellikle tıbbi tedaviler gibi nedenlerle veya bir sağlık sorunuyla ilgili olabilir. Bu sağlık sorunu geçici bir enfeksiyon olabileceği gibi bir otoimmün hastalık, genetik bozukluk veya kanser de olabilir. Doktor bireyin tıbbı geçmişini, yaş ve sağlık durumunu değerlendirdikten sonra lenfosit seviyesini gözlemleyebilir. Kalıcı bir enfeksiyon, kronik veya zamanla kötüleşen semptomlar yaşanıyorsa başka testler de istenebilir.

Bebeklerde Lenfosit Yüksekliği

Lenfosit düzeyi bebeklerde yetişkinlere kıyasla çok daha yüksektir. Bebeklerde lenfosit sayısının 11000 mcL seviyesinden daha yüksek olması durumunda lenfosit yüksekliğinden söz edilebilir. Lenfosit yakın zamanda geçirilmiş bir enfeksiyon sebebiyle yükselebilir. Bu sebeple lenfosit seviyesinin takip edilmesi gerekebilir.

Lenfosit Hastalıklarının Belirtileri Nelerdir?

Lenfosit düşüklüğü veya yüksekliği genellikle tek başına bir belirtiye yol açmaz. Bir kan rahatsızlığı veya kanser gibi durumlar yüksek lenfosit sayısına neden oluyorsa görülebilecek bazı belirtiler şu şekildedir:

• Lenflerde şişkinlik,
• Gece terlemeleri,
• Ateş,
• Karın ağrısı,
• İştahsızlık,
• Nefes darlığı.

Lenfosit Testi Nasıl Yapılır?

Kanda lenfosit değeri ölçülürken kullanılan yöntemler şunlardır:

Tam Kan Sayımı: Kan testi yapılarak kandaki lenfosit sayısı ölçülebilir. Alınan kan laboratuvarda incelenir ve tam kan sayımı lenfositler dâhil olmak üzere beyaz kan hücresi türlerinin yüzdelerini ortaya çıkarabilir.

Akım Sitometrisi: Bu yöntemde alınan kan bir sıvıda süspanse edilir ve lazerli bir cihazdan geçirilir. Hücreler dağılır ve lenfositler dâhil olmak üzere kandaki tüm hücreler belirlenebilir.

B ve T Hücre Taraması: Bir kan örneğindeki B ve T hücrelerinin sayıldığı yöntemdir. Bu yöntem bağışıklık sisteminin durumu ve bazı hastalıkların var olup olmadığını gösterebilir. Devam eden tedavileri değerlendirmeye de yardımcı olabilir.

Lenfosit Düşüklüğü ve Yüksekliği Tedavisi Nasıl Yapılır?

Lenfosit düşüklüğü veya yüksekliğinde tedavinin nasıl yapılacağı bu durumun altında yatan nedene bağlıdır. Özellikle şiddetli olmayan durumlarda belirli bir tedavi gerekmeyebilir ve doktor lenfosit sayısındaki değişiklikleri bir süre takip etmeyi tercih edebilir. Bazı durumlardaysa şu tedavi yöntemleri uygulanabilir:

• Enfeksiyon Tedavisi: Lenfosit yüksekliğinin veya düşüklüğünün sebebi vücuttaki bir enfeksiyonsa önce enfeksiyon tedavi edilerek ortadan kaldırılabilir. Bakteriyel enfeksiyonlar için antibiyotikler, viral enfeksiyonlar için antiviral ilaçlar, fungal enfeksiyonlar için antifungal ilaçlar kullanılabilir.
• Otoimmün Bozuklukların Yönetimi: Lenfosit seviyesinin normal aralıkta olmaması lupus veya hepatit gibi otoimmün bozukluklarla ilişkiliyse bu hastalıklara yönelik bir tedavi planı izlenebilir.
• Kemoterapi veya İmmünoterapi: Lösemi veya lenfoma gibi hastalıklar sebebiyle lenfosit yüksekliği oluştuysa kemoterapi, hedefe yönelik kanser tedavileri, immünoterapi veya bu yaklaşımların bir kombinasyonunu içeren bir tedavi uygulanabilir.
• İlaç Yönetimi: Bazı ilaçlar yan etki olarak lenfosit yüksekliğine veya düşüklüğüne neden olabilir. Bu gibi durumlarda doktor kontrolünde ilacın dozunun ayarlanması, alternatif bir ilaca geçilmesi veya ilacın bırakılması gerekebilir.
• Destekleyici Bakım: Dengeli beslenme, dinlenme, spor ve stres azaltma teknikleri gibi destekleyici yöntemler lenfosit sayısının normal seviyeye gelmesine yardımcı olmak için kullanılabilir.