Kalp hastalıkları kalbi etkileyen birçok rahatısızlığı tanımlayabilir. Kalp hastalıkları çok çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir ve birçok tedavi yöntemi vardır. Bu hastalıklar kalp kasları ya da kalp kapakçıkları gibi kalbin farklı bölümlerinde sorunlarla ortaya çıkabilir. Sağlıklı çalışan bir kalp vücut sistemlerinin doğru şekilde işlemesi için gerekli olan yakıtı sağlar. Kalbin normalden farklı çalışması durumunda vücuda yeterli miktarda kan, oksijen veya besin iletilemeyebilir. Tüm bunların sonucunda oluşan kalp rahatsızlıklarından bütün vücut sistemleri etkilenebilir. Bazı yaşam tarzı değişiklikleriyle ve alınacak önlemlerle kalp hastalıkları engellenebilir. Gelin kalp hastalıklarının nedenlerini ve kalp hastalıklarına yakalanmamak için genç yaşta alınabilecek önlemleri mercek altına alalım.
Kalp Hastalıkları Nelerdir?
Kalp hastalıkları kalbin sağlıklı şekilde çalışmasını engelleyen çeşitli problemleri tanımlar. Kalp hastalıkları oluşma nedenlerine göre farklı şekilde sınıflandırılabilir. Kalp hastalığı çeşitleri şunlardır:
- Koroner Arter Hastalığı: En sık görülen kalp hastalığı türüdür. Kalbe oksijen açısından zengin kanı taşıyan koroner arter damarlarının daralması veya tıkanması nedeniyle oluşur. Bu durumun sebebi zaman içerisinde arterlerde plak birikmesi ve kan akışını sınırlandırılmasıdır. Koroner arter hastalığı iki ana formda görülür. İlk form koroner arterlerin yıllar içerisinde kademeli olarak daraldığı stabil istemik kalp hastalığıdır. İkinci form akut koroner sendromdur. Koroner atardamarlardaki plak aniden yırtılarak kalbe kan akışını engelleyen bir kan pıhtısı oluşmasına neden olur. Akut koroner sendrom halk arasında kalp krizi olarak bilinir ve acil tıbbi yardım gerektirir.
- Aritmi: Anormal kalp atışlarını ifade eden durumdur. Kalbin farklı yerlerinde başlayan aritmi kalp atışlarının çok hızlı, çok yavaş ya da düzensiz olmasına işaret eder. Bazı aritmi türleri zararsızdır ve tedavi gerektirmez. Bazı türlerse kontrol altına alınmalıdır.
- Kalp Kapakçığı Hastalıkları: Kalpteki bir veya birden fazla kapakçığın doğru çalışmasını engelleyen durumları ifade eder. Bu rahatsızlık kalbin daha fazla çalışmasına neden olur. Bu durum bireyin yaşam kalitesi düşebilir. Kalp kapakçığı hastalıklarının birçok farklı çeşidi vardır.
- Kardiyomiyopati: Miyokard adı verilen kalp kasını etkileyen hastalıktır. Kalbin sertleşmesine, büyümesine ya da kalınlaşmasına neden olabilir. Zamanla kalbin zayıflamasına neden olan kardiyomiyopati tedavi edilmediğinde kalp yetmezliği gibi durumlarla karşılaşılabilir.
- Kalp Yetmezliği: Kalbin vücudun ihtiyaçlarını karşılayacak kadar kan pompalayamadığı durumdur. Uzun vadeli bir sorun olabilen kalp yetmezliğinde kalp çalışır durumdadır ve gerekli kan miktarını taşıyamaz. Bu durum kanın akciğer, bacaklar ve ayaklar gibi vücudun diğer bölgelerinde birikmesine neden olur. Kalp yetmezliği oluşma nedenine ve yerine bağlı olarak farklı türlere ayrılabilir.
- Doğuştan Gelen Kalp Hastalıkları: Anne karnındaki gelişim sorunları nedeniyle kalpte meydana gelen hastalıklardır. Kalp duvarında delik, kan damarlarında sorunlar ya da kalp kapakçığı problemleri doğuştan gelen kalp hastalıkları içerisinde değerlendirilir. Bu hastalıklar kan akışının normal şekilde sürmesini engeller. Doğuştan gelen kalp hastalıkları anne karnında ya da doğumdan hemen sonra teşhis edilebilir. Bazı durumlardaysa çocukluk, ergenlik hatta yetişkinlik dönemine kadar tanı konulamayabilir.
- Perikard Sorunları: Kalbin dış yüzeyini kaplayan ince, iki katlı, sıvı dolu kese olan perikardın iltihaplanmasını ifade eder. Aniden gelişebilen bu durum bazen üç ay sonra düzelir, bazense ataklar şeklinde yıllarca gidip gelebilir. Perikard sorunlarının akut, kronik, konstriktif, enfeksiyöz, idiyopatik, travmatik, üremik ve kötü huylu olmak üzere farklı türleri bulunur.
Kalp Hastalıklarının Nedenleri Nelerdir?
Kalp hastalıkları birçok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir. Kalp hastalıklarının nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Kalp kası yaralanmaları,
- Koroner arter hastalıkları,
- Genetik sorunlar,
- Böbrek fonksiyon bozuklukları,
- Kalpte ya da vücutta bulunan enfeksiyonlar,
- Tiroit problemleri,
- Romatizmal hastalıklar,
- Yaşlılık,
- Kalbin hasar görmesi,
- Otoimmün hastalıklar,
- Gebelik,
- Kemoterapi ilaçları gibi bazı ilaçların kullanımı,
- Alkol ve uyuşturucu gibi zararlı madde kullanımı,
- Sigara,
- Yüksek tansiyon,
- Anormal kalp ritmi.
Kalp hastalıklarının riskini artıran bazı faktörler vardır. Bu faktörler şu şekilde sıralanabilir:
- Yüksek kolesterol,
- Yüksek tansiyon,
- Tütün ürünleri kullanımı,
- Hareketsiz yaşam tarzı,
- Genetik olarak kalp hastalığına yatkınlık,
- Tip-2 diyabet,
- Vücut kitle indeksinin 25'ten yüksek olması,
- Sağlıksız beslenme,
- Madde kullanımı.
Kalp Hastalıklarının Belirtileri Nelerdir?
Kalp hastalıkları türüne göre farklı semptomlarla kendini gösterebilir. Kalp hastalıklarının genelinde görülebilen bazı belirtiler şunlardır:
- Çarpıntı,
- Terleme,
- Baş dönmesi,
- Nefes darlığı,
- Ani bilinç kaybı,
- Göğüste ya da vücudun üst kısmında ağrı, basınç, ağırlık ya da rahatsızlık hissi,
- Boyun ağrısı,
- Mide ekşimesi veya bulanması,
- Hazımsızlık,
- Kusma,
- Vücudun alt kısımlarında şişlik,
- Yorgunluk,
- Uykuya dalmada zorluk,
- Fiziksel aktivitede zorluk,
- Ateş.
Kalp hastalıklarının erken uyarı işaretleri arasında şunlar yer alır:
- Çoğunlukla boyna ve sol kola vuran ağrı,
- Fiziksel aktivite yokken bile hissedilen nefes darlığı,
- Bacaklarda şişlik,
- Yorgunluk,
- Baş dönmesi,
- Aniden bayılma.
Kalp Hastalıklarını Önlemek İçin Alınabilecek Önlemler Nelerdir?
Bazı kalp hastalıkları alınacak önlemler ve yaşam tarzı değişiklikleriyle engellenebilir. Aynı zamanda bu önlemlerle hastalığa yakalanma riski de azaltılabilir. Özellikle genç yaştaki bireylerin alacağı önlemler ileri yaşlarda ortaya çıkabilecek kalp hastalıkları riskini önemli oranda düşürür. Kalp hastalıklarına yakalanma riskini minimuma indirmek ve bu hastalıkları önlemek için yapılabileceklere yakından bakalım.
Sigara, Tütün Ürünleri ve Elektronik Sigara Kullanmaktan Kaçınmak
Sigara ve tütün ürünlerinin kullanımı kalp hastalıkları için bir risk faktörüdür. Kalp sağlığı için genç yaşlarda alınabilecek en etkili önlemlerden biri sigara ve diğer tütün ürünlerinden uzak durmaktır. Sigara içmeyen bireyler için pasif içicilikten uzak durmak da aynı oranda önemlidir. Son yıllarda yaygınlaşan elektronik sigaralar da kalp sağlığı için tehlike anlamına gelebilir. Bu sebeple elektronik sigara kullanımından kaçınmak da faydalıdır. Tütün ürünlerinde bulunan kimyasallar kalbe ve kan damarlarına zarar verebilir. Özellikle sigara dumanı kandaki oksijenin düşmesine, dolayısıyla kan basıncı ve kalp atış hızının yükselmesine neden olur. Sigarayı bıraktıktan sonraki bir yılın ardından kalp hastalıklarına yakalanma riski sigara içen bireylerin yaklaşık yarısına düşer. Bu nedenle kalp sağlığı için öncelikli olarak sigaradan, tütün ürünlerinden ve elektronik sigaradan uzak durmak alınacak en iyi önlemlerdendir.
Düzenli Egzersiz Yapmak
Düzenli yapılan günlük fiziksel aktiviteler kalp hastalığı riskinin azaltılmasında önemli bir faktördür. Egzersiz yapmak, kilo kontrolü sağlamak, yüksek tansiyonu ve yüksek kolesterolü dengelemek Tip-2 diyabeti kontrol altında tutmaya da yardımcı olur. Hareketsiz yaşam tarzını benimsemiş bireyler için tempolu yürüyüş ya da orta düzey egzersiz faydalı olabilir. Haftada 75 dakika koşu gibi yoğun egzersiz yapmak, haftada iki veya daha fazla kuvvet antrenmanı hedeflemek bu anlamda yardımcı olabilir. Asansör yerine merdiven kullanmak, kısa süreli yürüyüşler planlamak, gidilecek yerlere araç kullanmak yerine yürümeyi tercih etmek de yaşam değişiklikleri arasında yerini alabilir. Yapılan egzersizlerin süresi, yoğunluğu ve sıklığı arttıkça kalp sağlığına faydası da bir o kadar artar. Bu nedenle fiziksel aktivite planlarını kademeli olarak artırmak ve aktifliği yaşam tarzı hâline getirmek kalp hastalıkları riskini önemli ölçüde düşürmeye yardımcı olur.
Sağlıklı Beslenme Alışkanlıkları Edinmek
Sağlıklı beslenme alışkanlıkları kalp sağlığını korumak, kan basıncını ve kolesterolü düşürmek ve Tip-2 diyabet riskini azaltmak için etkilidir. Kalp sağlığını korumak için şu besinlerden uzak durmak gerekebilir:
- Tuz veya sodyum oranı yüksek besinler,
- Şeker, tatlandırıcı içeren gıdalar ve içecekler,
- Yüksek derecede rafine edilmiş karbonhidratlar,
- İşlenmiş ve paketli gıdalar,
- Doymuş yağ içeren gıdalar,
- Fastfood ürünleri,
- Trans yağ içeren besinler,
- Alkol.
Kalp sağlığını korumak için beslenme düzenine bu besinlerin yerine dâhil edilmesi gerekenler şunlardır:
- Sebze ve meyveler,
- Baklagiller,
- Yağsız et ve balıklar,
- Omega-3 açısından zengin besinler,
- Az yağlı ya da yağsız süt ürünleri,
- Tam tahıllar,
- Zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar.
Kilo Kontrolü Sağlamak
Vücut kitle indeksi (VKİ) 25'in üzerinde olan bireyler aşırı kilolu olarak kabul edilir. Aşırı kilolu olmak kalp hastalığı riskini artıran faktörlerden biridir. Yüksek kilo aynı zamanda kalp hastalığı riskini artıran yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve Tip-2 diyabet gibi sorunlara da yol açabilir. Bu nedenle kilo kontrolünü sağlamak ve VKİ'yi ideal aralıkta tutmak kalp hastalıkları riskini azaltabilir. Bel çevresinin erkeklerde 101,6 santim, kadınlardaysa 88,9 santimin üzerinde olması kalp hastalığı riskini artıran faktörlerdendir. Bu nedenlerle sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinerek, diyet uygulayarak ve fiziksel aktiviteyi artırarak kilo kontrolü sağlamak kalp sağlığını korumak için önemlidir.
Total Kolesterol, LDL Kolesterol ve Trigliserid Seviyelerini Düşürmek
Total kolesterolün belirli bir seviyenin üzerinde olması kalp hastalığı risk faktörleri arasındadır. Kötü kolesterol olarak bilinen LDL kolesterolün yüksek olması da atardamarlarda plak birikmesine yol açarak kalp hastalıklarına yakalanma olasılığını artırır.
Kalp sağlığı için:
- LDL'nin kalp damar hastalığı olanlarda 70 mg/dL altında,
- LDL'nin kalp damar hastalığı riski taşıyanlarda 100 mg/dL altında,
- LDL'nin sağlıklı bireylerde 130 mg/dL altında,
- Total kolesterolün 200 mg/dL altında,
- Trigliseridin 150 mg/dL altında olması gerekir.
Total kolesterol, LDL ve trigliserid seviyelerini ideal değer aralığında tutmak ya da bu seviyelere düşürmek için sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinmek, düzenli egzersiz yapmak ve sigarayı bırakmak önemlidir. Kalp sağlığı için önemli göstergelerden biri olan HDL yani iyi kolesterolün erkeklerde en az 45 mg/dL, kadınlardaysa en az 55 mg/dL olması gerekir. HDL yüksekliği LDL'nin düşürülmesi için gereklidir.
Stresi Yönetebilmek ve Uyku Düzenini Korumak
Kalp sağlığını korumak için alınabilecek önlemlerden biri etkili stres yönetimidir. Kronik stres yüksek tansiyonda ve kalp hastalıklarında diğer risk faktörleriyle birlikte etkin rol oynayabilir. Bazı bireyler stresle başa çıkmak için aşırı yeme, sigara ve alkol tüketimi gibi yöntemlere yönelebilirler. Bu durum kalp sağlığını etkileyebilir. Kronik stresi yönetmek için yoga, meditasyon, nefes egzersizleri gibi aktivitelere yönelmek etkili olabilir. Bazı durumlardaysa bir ruh sağlığı uzmanından destek almak fayda sağlayabilir.
Kaliteli bir uyku düzeni de kalp sağlığının korunması açısından önemlidir. Yetersiz uyuyan bireylerde obezite, yüksek tansiyon, diyabet ve kalp krizi riskinin yüksek olduğunu gösteren araştırmalar vardır. Sağlıklı bir uyku düzeni oluşturmak kalp hastalıkları riskini azaltan faktörler arasındadır.
Düzenli Sağlık Taramalarınız İçin 360 Sağlık Yanınızda!
Kalp hastalıklarını engellemek ve risk faktörlerini erken tespit ederek önlem almak için düzenli sağlık kontrollerinin yaptırılması önemlidir. Kalp sağlığı açısından değerli olan tansiyon, kolesterol ve diyabet gibi hastalıkların teşhis edilmesi için düzenli kontrollerin yapılması gerekir. Sağlıklı yetişkinlerin yılda en az bir kez kolesterol seviyelerini ölçtürmeleri önerilir. Tansiyon, diyabet ya da yüksek kolesterol gibi hastalıklar açısından riskli bireylerin bu taramaları yılda birkaç kez yaptırması tavsiye edilir. 360 Sağlık Kardiyoloji Tanılama Paketi ile kalp hastalıklarına neden olabilen risk faktörlerini analiz etmek için yanınızdayız. Kardiyoloji Tanılama Paketi’mizle kalp sağlığınız için gerekli testleri evinizin konforunda yaptırabilir, tedaviye ihtiyaç duyulan durumlarda hızla süreci başlatabilirsiniz.
Onaylanmış İçerik