HGB (Hemoglobin) Nedir? HGB Düşüklüğü Neden Olur?

Her nefeste akciğerlerimize ulaşan oksijenin vücutta hücrelerin yenilenmesini ve enerji üretmesini sağlamak gibi pek çok kritik görevi bulunur. Bu görevleri yerine getirebilmek içinse oksijenin vücudun tamamındaki tüm dokulara ulaştırılması gerekir. Kanda oksijeni taşıma görevi, hemoglobin adlı bir proteine aittir. Bir sağlık kuruşunda kan tahlil yaptırdığınızda sonuçlardaki HGB değeri, kanınızdaki hemoglobin oranını gösterir. Peki, hemoglobin nedir? HGB yüksekliği ve düşüklüğü nedir, neden olur? 

HGB (Hemoglobin) Nedir?

Hemoglobinin ne işe yaradığını açıklamadan önce "Hemoglobin ne demek?" sorusuna biraz daha yakından bakalım. Hemoglobin, kanda oksijen taşımakla görevli olan proteinleri tanımlar. Eski Yunancadaki "aîma (kan)" ve Latincedeki "globolus (yuvarcık)" sözcüklerinin bileşimiyle oluşur. "Hemoglobin nerede bulunur?" sorusunun yanıtıysa alyuvarlar yani kırmızı kan hücreleridir.

Her nefes alışla birlikte önce akciğerlere ulaşıp sonra kana karışan oksijen molekülleri, alyuvarların içinde bulunan hemoglobin taneciklerine yapışarak vücudun tamamını dolaşır ve dokulara gönderilir. Dokulardaki ölü hücrelerin yenilenmesini, var olan hücrelerin enerji üretmesini sağlar. Böylece vücuttaki tüm organlar sağlıklı kalabilir ve işlevlerini yerine getirebilir. 

Hemoglobin, ayrıca hücrelerin oksijeni kullandıktan sonra oluşturdukları karbondioksit atıkları için de bir mıknatıs görevi görür. Bu karbondioksit moleküllerini hücrelerden alır, akciğere ulaştırır ve nefes verirken dışarıya atmamıza yardımcı olur. Hemoglobinin içerisinde bolca demir bulunur. Alyuvarlara ve dolayısıyla kana kırmızı rengini veren de hemoglobinin içerisindeki demirdir.

HGB (Hemoglobin) Testi Nedir ve Neden Yapılır?

HGB yüksekliği ve düşüklüğü kandaki alyuvar oranının yani hematokritin de artıp azalmasına sebep olacağı için dolaşım sistemindeki dengeyi bozar. Dolayısıyla mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Eğer doktorunuz gerekli görürse hemoglobin değerinizi öğrenmek isteyebilir. Bu durumda hastaların aklında "Hemogram HGB testi nedir?", "Tam kan sayımı HGB nedir?" veya "Kan tahlilinde HGB değeri kaç olmalıdır?" gibi pek çok soru oluşabilir.

HGB testi, tam kan sayımına imkân sağlayan hemogram işleminin bir parçasıdır. Hemogramda kanın yapısındaki alyuvar, akyuvar ve trombosit oranları ölçülür. Her birinin normal değer aralığında olup olmadığı kontrol edilir. Alyuvar eksikliği ya da fazlalığı, hemoglobin seviyesindeki dengesizliğe işaret edebilir.

"HGB tahlili nedir, nasıl yapılır?" sorusuna kısaca şöyle cevap verilebilir:

• HGB tahlili için öncelikle hemogram testi yapmak gerekir. Bunun içinse hastanın parmak ucundan ya da kolunun/elinin üzerindeki bir damardan kan örneği alınır.
• Alınan kan örneği laboratuvar ortamında incelenerek yapısındaki bileşenlerin oranına bakılır.
• Bu aşamada tıbbi bir ürün olan HGB ölçüm cihazı da kullanılabilir.
• Hastanın ölçüm sonuçları ilgili hekime ulaştırılır.
• Sonuçlar HGB referans aralığının dışındaysa tedaviye başlanır.

HGB (Hemoglobin) Kaç Olmalı?

Normal HGB aralığı cinsiyet ve yaşa bağlı olarak değişkenlik gösterir. Hemogram sonuçlarınızı gördüğünüzde aklınızda belirecek "Hemoglobin kaç olmalı?" sorusunu şöyle cevaplayabiliriz:

• Erkekler için hemoglobin normal değeri 14-18 g/dl aralığında seyreder.
• Kadınlar için HGB normal değeri, 12-16 g/dl aralığındadır.
• Çocuklarda HGB referans aralığı çok daha geniştir, yaşa bağlı olarak 9,5 ile 24,5 g/dl aralığında değişebilir. Çocuklarda kan sağlığından emin olabilmek için sonuçların mutlaka uzman bir hekim tarafından incelenmesi gerekir.

Bu konuda akıllardaki bir diğer soru da "Gebelikte HGB kaç olmalı?" sorusudur. Gebelikte bebeğin sağlıklı gelişimi için anne vücudunun kan hacmi artar. Normalden çok daha fazla kırmızı kan hücresine ve hemoglobin proteinine ihtiyaç duyulur. Hamile kadınlarda normal HGB değeri yine 12-16 g/dl aralığındadır. Ancak doğru beslenilmezse bu değerleri korumak zorlaşabilir. Hamileliği 3'er aylık dönemlere ayırdığımızda annenin koruması gereken minimum HGB değerleri şöyle özetlenebilir:

• Gebeliğin ilk 3 ayında ve 6-9. ayları arasında minimum 11g/dl altına,
• 3-6. aylar arasındaysa 10,5 g/dl altına düşmesi hem annenin hem bebeğin sağlığı için risk oluşturur.

Annenin gebelik süresince başta demir, folik asit, B12 olmak üzere çeşitli vitamin ve mineraller açısından zengin gıdalar tüketmesi, hekiminin önerdiği takviye gıdaları ihmal etmemesi çok önemlidir.

HGB (Hemoglobin) Düşüklüğü Nedir?

Tam kan sayımı sonucunda herhangi bir değerin referans aralığının dışında olması, mevcut ya da muhtemel sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. Eğer sonuçlarınızda HGB düşüklüğü bulunuyorsa mutlaka uzman bir hekime başvurmanız gerekir.

HGB düşüklüğünü kısaca "Kanda oksijen taşımakla görevli proteinlerin yetersizliği." şeklinde tanımlayabiliriz. Hemoglobin yetersizliği, birçok anemi türünün doğrudan belirtisidir. Halk arasında "kansızlık" olarak adlandırılan anemi, aslında kandaki alyuvar oranının yani hematokritin düşüklüğünü gösterir. Özellikle hamilelikte/gebelikte ve çocuklarda HGB düşüklüğü ihmal edilmemeli, mutlaka uzman hekim desteği alınmalıdır.

Hemoglobinin yetersiz olması, kan dolaşımında daha az oksijen taşınması ve dokuların ihtiyaç duyduğu kadar oksijen alamaması anlamına gelir. Bu durumda ölü hücrelerin yerine yeni hücreler üretilmesi ve var olan hücrelerin enerji üreterek dokuların işlevlerini desteklemesi süreçleri aksar. Pek çok sağlık sorununa zemin hazırlanır, uzun vadede ciddi hastalıklar gelişebilir.

Peki, HGB düşüklüğü neden olur? Hemoglobin yetersizliğinin altında şu sebepler yatıyor olabilir:

• Yanlış beslenme sonucu demir, B12, folik asit gibi vitamin ve mineraller dengeli şekilde alınamazsa vücut yeterince kırmızı kan hücresi üretemez ve hematokrit düşüklüğüne bağlı olarak HGB seviyesi de düşer.
• Yaralanma, iç kanama, regl, hemoroid, kanamalı ülser gibi sebepler vücudun kan hacminde azalmaya ve HGB yetersizliğine yol açabilir.
• Kırmızı kan hücrelerinin vücuttaki üretim alanı kemik ilikleridir. Lösemi, lenfoma gibi bazı hastalıklar kemik iliklerini etkileyerek üretimi aksatır ve vücudun hemoglobin seviyesi de düşmeye başlar.
• Radyoterapi, kemoterapi gibi tedavi yöntemleri ve HIV/AIDS gibi hastalıkların tedavisinde kullanılan antiretroviral ilaçlar da kemik iliğindeki kırmızı kan hücresi üretimini olumsuz etkileyebilir.
• Vücudun aldığı demiri emip kullanamaması da hemoglobin seviyelerini düşürür. Bazı böbrek ve karaciğer hastalıkları, demir emiliminin azalmasına yol açabilir.

HGB (Hemoglobin) Düşüklüğü Belirtileri

Kanda HGB seviyesi azaldığında vücuttaki sağlıklı işleyiş de aksamaya başlar ve bazı belirtiler ortaya çıkar. Kendinizde ya da bir yakınınızda bu belirtileri gözlemliyorsanız bir sağlık kuruluşuna başvurarak uzman hekim desteği almanız faydalı olur.

En yaygın görülen HGB düşüklüğü belirtileri şunlardır:

• Yorgunluk,
• Hâlsizlik,
• Ten renginde soluk, sarımsı görünüm,
• Düzensiz kalp ritmi,
• Göğüs ağrısı,
• Nefes darlığı,
• Baş ağrısı,
• Baş dönmesi,
• Soğuk eller veya ayaklar.

HGB (Hemoglobin) Düşüklüğü Tedavisi

"Kanda HGB nedir?" sorusundan sonra cevabı en çok merak edilenlerden biri de "HGB nasıl yükseltilir?" sorusudur. Hemoglobin düşüklüğünde önce sorunun kökeninin saptanması gerekir. Tedavi yöntemiyse semptomların sebebine göre belirlenir.

Hekimler, aşağıdaki yöntemlerden birini veya birkaçını uygulayabilirler:

• Sorun demir eksikliğiyse vücutta bir kanama olup olmadığı kontrol edilir, varsa önce kan kaybı durdurulur. Ardından demir takviyesine başlanır.
• B12 veya folik asit alımının yetersiz olduğu durumlarda hastanın beslenme alışkanlıkları düzenlenir ve vitamin, mineral takviyelerine başlanır.
• Hemoglobin düşüklüğünün sebebi, kronik böbrek hastalıkları ya da lösemi gibi bir sağlık sorunuysa bu sorunun çözümüne yönelik tedaviler uygulanır.
• "Hemoglobin nasıl yükselir?" sorusunun bir yanıtı da kan transfüzyonu işlemidir. Bu işlem; anemi semptomlarının çok şiddetli olduğu, semptomların gıda takviyeleri ve ilaçlarla giderilemediği durumlarda uygulanabilir. Sağlıklı kan bağışçılarından alınan tam kan ya da kan bileşenleri, anemi hastalarına nakledilir. Böylece hastanın hematokrit ve hemoglobin seviyeleri dengelenir.

HGB (Hemoglobin) Yüksekliği Nedir?

Kandaki hemoglobin oranı normal aralığın altına düşebileceği gibi üzerine de çıkabilir. "Hemoglobin pozitif nedir?" sorusuna kısaca "Kanda oksijen taşımakla görevli proteinlerin normalden daha fazla bulunması." şeklinde cevap verilebilir.

HGB fazlalığı, kandaki alyuvar oranının da artması demektir ve kanın yapısında bir dengesizlik oluşturur. Kan yoğunlaşarak akışkanlığını kaybeder. Dolayısıyla pıhtılaşma, kalp krizi, felç gibi birçok ciddi riske zemin hazırlar. Peki, HGB (hemoglobin) yüksekliği neden olur? HGB neden yüksek çıkar?

Kanda anormal hemoglobin artışının pek çok sebebi olabilir. En yaygın görülen sebepler şunlardır:

• Sigara içmek akciğerlerdeki saf oksijen oranını ciddi anlamda düşürebilir. Dokulara yeterli oksijen gitmeyince vücut önlem olarak daha fazla hemoglobin üretir, kırmızı kan hücreleri artar. Ancak dokulardaki hücre yenilenmesi aksadığı, hücreler yeterince beslenemediği için sigara tüketimine bağlı hastalıkların önüne geçilemez.
• Yüksek rakımlı alanlarda oksijen seviyesi azalır. Dolayısıyla solunan hava oksijen açısından zayıf olur. Kan dolaşımındaki oksijen miktarı da düşeceği için vücut yine çok fazla hemoglobin üreterek önlem almaya çalışır.
• Kalp ve akciğer hastalıklarında da kandaki oksijen oranı azalır, hemoglobin oranı artar.
• Uzun süre susuz kalındığında vücutta dehidrasyon başlar, kan akışkanlığını kaybeder, hemoglobin seviyeleri normal aralığın üzerine çıkar.
• Lösemi, polisitemi vera gibi hastalıklar kemik iliğinin işlevini bozarak çok fazla kırmızı kan hücresi üretilmesine sebep olur.

HGB (Hemoglobin) Yüksekliği Belirtileri

Kandaki hemoglobin referans aralığının üzerine çıktığında vücutta birtakım tepkimeler oluşur. Hemoglobin yüksekliği belirtileri görüldüğünde bir sağlık kuruluşuna başvurmak mevcut hastalıkların erken teşhisi veya olası sağlık sorunlarının vaktinde önlenmesi için faydalı olur.

Kendinizde ya da bir yakınınızda gördüğünüzde ihmal etmemeniz gereken HGB yüksekliği belirtileri şunlardır:

• Vücudun basit darbelerle bile kolayca morarması,
• Küçük kesiklerin olağandan fazla kanaması,
• Baş dönmesi,
• Bağ ağrıları,
• Bitkinlik hissi,
• Eklemlerde şişlik,
• Aşırı terleme,
• Kilo kaybı,
• Ciltte veya gözlerde sarılık.

HGB (Hemoglobin) Yüksekliği Tedavisi

HGB (hemoglobin) nasıl düşürülür? Uzman hekimler, yüksek hemoglobin seviyelerini dengelemek için şu yöntemlere başvurabilir:

• Vücutta aşırı hemoglobin üretimine sebep olan bir hastalık varsa teşhis ve tedavisi yapılır.
• Hastanın beslenme düzeni ve günlük ortalama su tüketimi iyileştirilir.
• Hastaya sigara tüketimini azaltması veya bırakması tavsiye edilir.
• "HGB yüksekliği nasıl düşürülür?" sorusunun bir yanıtı da flebotomi yöntemidir. Hemoglobin oranının çok yüksek olduğu durumlarda kullanılan bu yöntemde kırmızı kan hücreleri şırınga yardımıyla alınır. Değerler normale dönene kadar birkaç kez flebotomi yapılabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

HGB (hemoglobin) düşüklüğü ve yüksekliği başka rahatsızlıklara neden olur mu?

HGB düşüklüğü uzun süre tedavi edilmediğinde vücuttaki doku ve organlar oksijensiz kalır. Yüksekliğindeyse kanın akışkanlığı azalır, pıhtılaşma riski oluşur. Her iki durumda da ciddi sağlık sorunlarının yaşanma riski artar. Yıllık kan sayımı rutinlerinin düzenli olarak yapılması, hemoglobin düşüklüğü ya da yüksekliğinin belirtileri gözlemlendiğinde en kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna başvurulması ve uzman hekimler tarafından hazırlanan tedavi planına sadık kalınması; sağlıklı bir yaşam için oldukça önemlidir.

HGB (hemoglobin) pozitif ve negatif ne demek?

HGB pozitif, kandaki hemoglobin oranının normalin üzerinde olduğunu gösterir. HGB negatif ise hemoglobinin referans aralığının altında seyrettiğinin göstergesidir. Her iki durum da ciddi sağlık sorunlarından kaynaklanıyor veya çeşitli hastalıkların riskini artırıyor olabileceği için mutlaka uzman bir hekim tarafından tedavi edilmelidir.

HGB kaç olursa tehlikelidir?

Hemoglobin oranı kadınlarda 12-16 g/dl, erkeklerdeyse 14-18 g/dl aralığında olmalıdır. Bu değerlerin üzerinde veya altında seyreden hemoglobin ölçümlerinde mutlaka bir uzman hekimden destek almak gerekir.

360 Sağlık ekibi olarak ihtiyaç duyduğunuz tüm test ve tedaviyi evinizin konforundan ayrılmadan yaptırmanıza yardımcı oluyoruz. Siz de HGB testi yaptırmak, düşük veya yüksek hemoglobin için tedavi almak isterseniz bizimle hemen iletişime geçebilirsiniz.