Gama Glutamil Transferaz (GGT) vücudun çoğu yerinde bulunabilen ve esas üretim yeri karaciğer olan bir enzim çeşididir. GGT karaciğer hastalıklarının teşhis edilmesine yardımcı olur. Kandaki GGT seviyesinin düşük veya yüksek olmasıysa bazı komplikasyonları işaret edebilir. Gelin, "GGT nedir?", "GGT düşüklüğü nedir ve GGT nasıl düşer?", "GGT kaç olursa tehlikelidir?" gibi soruların cevaplarına ve daha fazla sorunun yanıtını birlikte inceleyelim.
Gama Glutamil Transferaz (GGT) Nedir, Kaç Olmalı?
Gama Glutamil Transferaz (GGT), bir diğer adıyla "gama-glutamil transpeptidaz" asıl olarak karaciğerde üretilen bir enzim türüdür. GGT karaciğer dışında pankreas, beyin, kalp, böbrekler ve vücudun diğer dokuları tarafından da salgılanabilir. Hücrede katalizör görevi gören GGT vücuttaki bazı işlevleri desteklemekle görevli bir çeşit proteindir. Gama Glutamil Transferaz ilaçların ve diğer yabancı maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasına yardımcı olur. Glutatyon sentezi sağlayarak kötü huylu hücrelerin ve hücresel hasarın önlenmesine destek sağlar.
Gama Glutamil Transferaz (GGT) seviyesi kan testiyle ölçülebilir. Değer aralığı testin yapıldığı laboratuvara bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Gama Glutamil Transferaz (GGT) referans aralığı şu şekilde olabilir:
- Yetişkinler için 5 ila 40 U/L,
- 12 yaş altı kız çocuklarında 4 ila 22 U/L,
- 12 yaş altı erkek çocuklarında 3 ila 22 U/L,
- 12-18 yaş aralığındaki kızlarda 4 ila 24 U/L,
- 12-18 yaş aralığındaki erkeklerde 2 ila 42 U/L.
Gama Glutamil Transferaz (GGT) Yüksekliği
Kanda Gama Glutamil Transferaz yüksekliği karaciğerdeki bir sağlık probleminin göstergesi olabilir. Kanda GGT yüksekliğiyle karaciğerde oluşan hasar doğru orantılı ilerler. GGT kan testinin sonuçları, hasara neden olan sağlık probleminin ne olduğunu tam olarak teşhis edemeyebilir. Bu durumda ALP (Alkalen Fosfataz) testinin sonuçları ile GGT testinin sonuçları karşılaştırılabilir. ALP testi kemik bozukluklarının teşhisi için uygulanır. Kanda GGT yüksekliğiyle birlikte ALP seviyesinin de yüksek olması bireyin semptomlarının bir karaciğer rahatsızlığından kaynaklandığını gösterebilir. Safra kesesi ameliyatından sonra da bireyin kanında GGT yüksekliği görülebilir.
Yenidoğan Gama Glutamil Transferaz (GGT) Yüksekliği
Yenidoğanların Gama Glutamil Transferaz (GGT) düzeyleri erişkinlere oranla 6 ila 8 kat daha yüksek olabilir. GGT seviyeleri genellikle postnatal 6 ila 7. ayda normale döner.
Gama Glutamil Transferaz (GGT) Yüksekliğinin Belirtileri
GGT yüksekliğinin belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- İştah kaybı,
- Sarılık,
- Karaciğer büyümesi,
- Sıvı birikiminin neden olduğu karın şişliği,
- Bitkin hissetme,
- Karnın üst bölgesinde oluşan ağrı,
- Hâlsizlik,
- Uykuya dalmada zorlanma,
- Letarji,
- Mide bulantısı ve kusma,
- Dalak büyümesi,
- Ateş,
- Kilo kaybı,
- Yemek borusu varisleri,
- Kaşıntı,
- Portal hipertansiyon (karaciğerde yüksek tansiyon),
- Davranışlarda farklılıklar,
- Bilincin bulanıklaşması.
Gama Glutamil Transferaz (GGT) Yüksekliği Neden Olur?
GGT yüksekliğinin nedenleri şunlar olabilir:
- Diyabet,
- Alkol bağımlılığı,
- Kalp yetmezliği,
- Pankreatit,
- Siroz,
- Hepatit,
- Karaciğer hasarına yol açan ilaçların kullanımı,
- Karaciğere kan akışının olmaması,
- Kolestasis (karaciğerden safra akışının engellenmesi),
- Ölü karaciğer dokusu,
- Akciğer rahatsızlığı.
Gama Glutamil Transferaz (GGT) Düşüklüğü
Gama Glutamil Transferaz (GGT) düşüklüğü genellikle herhangi bir sağlık problemine işaret etmeyebilir. GGT testi sonucunda kanda Gama Glutamil Transferaz düşüklüğü görülmesi bireyin alkol tüketiminin az olduğunun bir kanıtı olabilir. GGT testinin sonuçları ile ALP (Alkalen Fosfataz) testinin sonuçları karşılaştırılabilir. ALP seviyesinin yüksek olması ve GGT değerinin düşük/normal seviyede olması bireyin kemik hastalığına sahip olduğunun bir göstergesi olabilir.
Çocuklarda Gama Glutamil Transferaz (GGT) Düşüklüğü
Çocuklarda Gama Glutamil Transferaz (GGT) düşüklüğü intrahepatik kolestasis adı verilen bir sağlık problemine işaret edebilir. Düşük gama-GT intrahepatik kolestasis çocuklarda nadir olarak görülen bir karaciğer hastalığıdır. Karaciğer oluşumunda etkili rol oynayan bir genin hatalı olması, safranın karaciğerden geçmesini engelleyerek kolestasis oluşumuna sebebiyet verebilir.
Gama Glutamil Transferaz (GGT) Düşüklüğünün Belirtileri
GGT düşüklüğünün belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olan durumlar şu şekilde sıralanabilir:
- Genetik Faktörler: Bireyin düşük GGT seviyesine sahip olması kalıtsal sebeplerden kaynaklanıyor olabilir.
- Malnütrisyon: Beslenme bozukluğu olarak bilinen malnütrisyon ve protein eksikliği gibi durumlarda GGT seviyelerinde düşüklük görülebilir.
- Bazı İlaçlar: Bazı ilaçların kullanımı GGT seviyelerinin düşük olmasına neden olabilir.
- Karaciğer Rahatsızlıkları: Karaciğer yetmezliği ve karaciğer hasarlarının olması GGT seviyelerinin düşmesine neden olabilir.
Gama Glutamil Transferaz (GGT) Düşüklüğü Neden Olur?
Gama Glutamil Transferaz (GGT) düşüklüğü karaciğerden safra akışının durdurulmasından kaynaklı olabilir. Genetik rahatsızlıklar da GGT düşüklüğünün sebepleri arasında gösterilebilir.
Gama Glutamil Transferaz (GGT) Testi Nasıl Yapılır?
GGT testi karaciğer hastalıklarında ve safra kesesi problemlerinde tanı konulmasına yardımcı olabilir. Bu test, uygulanan diğer enzim testlerine ek olarak doktor tarafından istenebilir. GGT testi için kan örneği alınması gerekir. Yaklaşık 5 dakika kadar süren bu işlem sırasında birey acı veya ağrı hissetmez.
Bireyin bu testi etkileyebilecek ilaçlar kullanması durumunda GGT testi yapılmadan önce doktor tarafından kullanımına ara vermesi istenebilir. Bireyin GGT testinden 24 saat önce alkol tüketimine ara vermesi gerekir. Kanda bulunan GGT enziminin seviyesini ölçen GGT testi herhangi bir riske sahip değildir.
Gama Glutamil Transferaz (GGT) Nasıl Düşürülür?
Kandaki Gama Glutamil Transferaz (GGT) seviyesini düşürmek için aşağıdaki yöntemler uygulanabilir:
- Kırmızı et ve yağlı protein kaynakları yerine yumurta ve tavuk gibi gıdaların tüketimi artırılabilir. Fındık ve baklagiller beslenme programına eklenebilir. Gama Glutamil Transferaz (GGT) yüksekliğinde beslenme önemlidir. Bu besinler Gama Glutamil Transferaz (GGT) seviyesini kontrol altına almaya yardımcı olabilir.
- Karaciğer dostu meyve ve sebzeler beslenme programına eklenebilir. Bunlar meyve ve sebzeler şunlar olabilir: fındık, esmer pirinç, dikenli armut, incir, sarımsak, karpuz, havuç, yaban mersini, Brüksel lahanası, turunçgiller, brokoli, pancar, üzüm.
- Yağ ve tuz oranı yüksek besinlerin tüketimi azaltılabilir.
- Bazı vitamin ve mineral takviyeleri kullanılabilir. Bu takviyeleri kullanmadan önce doktora danışmak faydalı olabilir.
- Kafein kandaki Gama Glutamil Transferaz (GGT) seviyelerini azaltabilir. Bu nedenle düzenli olarak kahve tüketmek Gama Glutamil Transferaz (GGT) seviyelerini kontrol etmeye yardımcı olabilir.
- Alkol tüketimi karaciğer hücrelerinin olması gerekenden fazla Gama Glutamil Transferaz (GGT) üretmesine neden olabilir. Bu nedenle alkol tüketimini sınırlandırmak önemlidir.
- Fiziksel olarak aktif olmak Gama Glutamil Transferaz (GGT) seviyelerini düşürmeye yardımcı olabilir. Gün içinde 30 dakikalık tempolu yürüyüş gibi hafif egzersizler yapmak faydalıdır.
- Hava kirliliği ve sigara içmek karaciğerin hasar almasına neden olabilir. Bu nedenle hava kirliliği olan yerlerden uzak durmak ve sigara tüketiminden kaçınmak önemlidir.
- Gama Glutamil Transferaz (GGT) yüksekliği hangi sağlık sorunundan kaynaklanıyorsa bu rahatsızlığın tespit edilip tedavisinin yapılması Gama Glutamil Transferaz (GGT) seviyesini normale döndürebilir.
Onaylanmış İçerik