Erkeklerde Saç Dökülmesi

Saç dökülmesi bireyleri hem fiziksel hem psikososyal olarak etkileyen önemli bir sorundur. Erkeklerde yaygın bir problem olan saç dökülmesi genellikle androgenetik alopesiyle ilişkilidir. Androgenetik alopesi erkeklerin hayatlarının belirli bir döneminde karşılaşabilecekleri bir durumdur. Androgenetik alopesinin belirtilerini ve tedavi yöntemlerini bilmek potansiyel bir rahatsızlık durumunda saç kaybını azaltmada etkili olabilir. İçeriğimizden erkeklerde saç dökülmesi hakkında bilinmesi gereken önemli detayları öğrenebilirsiniz.

Androgenetik Alopesi Nedir?

Erkek tipi saç dökülmesi olarak da adlandırılan androgenetik alopesi, yaygın bir saç dökülmesi türüdür. Bu rahatsızlıktan muzdarip erkeklerin saçları her iki şakaktan itibaren belirgin bir şekilde dökülür. Saçlar ayrıca başın tepesinde (tepe veya taç) incelir ve genellikle kısmi veya tam kelliğe ilerler. Saç çizgisi zamanla geri çekilerek tipik bir M şeklini oluşturur. Şakakların yanı sıra başın tepe bölgesinde başlayan incelme de zamanla kelliğe doğru gidebilir.

Erkeklerde androgenetik alopesi; koroner kalp hastalığı, insülin direnci, yüksek tansiyon, prostat büyümesi ve prostat kanseri gibi çeşitli diğer tıbbi rahatsızlıklarla da ilişkilendirilir.

Saç Büyümesi Döngüsü ve Androgenetik Alopesi

İnsan vücudunda saç büyümesi belirli bir döngüye göre gerçekleşir. Bu döngü anagen, katagen, telogen ve ekzogen olmak üzere 4 aşamadan oluşur. Saç büyüme aşaması ilk olarak 2 ila 6 yıl süren anagen fazıyla başlar. Bu aşamadan sonra yaklaşık 1 ila 2 hafta süren katagen aşamasına geçilir. Katagen aşamasında saçlar yeni hücre büyümesini durdurduğu için regresyon yaşanır. Saçın dinlenmeye devam ettiği telogen aşamasıysa yaklaşık 3 ila 5 ay sürer. Kafa derisinde bulunan saçların yaklaşık %10'u telogen aşamasındadır.

Ekzogen aşamasının başındaysa saçlar yavaş yavaş uyanmaya başlar. Yaklaşık 2 ila 5 ay süren bu aşamada saçlar genellikle yıkama ve fırçalama gibi işlemler esnasında dökülür. Bunun nedeni alttan büyümekte olan saçın eski saçları iterek onun yerine geçmesidir. Androgenetik alopeside normalde 4 ila 6 yıl olması gereken anagen aşaması 1 yıla hatta daha kısa sürelere düşebilir. Bu durumda telogen aşamasında bulunan saçların miktarı diğer aşamalara göre daha fazladır.

Kadınlarda Androgenetik Alopesi

Androgenetik alopesi kadınları da etkileyebilir. Kadın tipi saç dökülmesi olarak adlandırılan bu sorundan muzdarip kadınların saçları başın tepe bölgesinden incelmeye başlar ve orta kısım açılır. Erkeklerin aksine saç çizgisinin genellikle geri çekilmediği bu durum, kadınlarda nadiren tam kellikle sonuçlanır. 

Androgenetik Alopesinin Belirtileri

Erkek tipi saç dökülmesinde yaygın görülen belirtiler, androgenetik alopesiyi saç dökülmesine neden olan diğer rahatsızlıklardan ayırt etmeye yardımcı olur. Androgenetik alopesinin belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Tepe bölgesindeki ve şakaklara yakın bölgelerdeki saçların seyrelmesi ve incelmesi androgenetik alopesinin belirtileri arasındadır.
• Genellikle DHT duyarlılığının olduğu bölgelerdeki saçlar diğer bölgelerdeki saçlara göre daha incedir.
• Saç çizgisinin geri çekilmesi en belirgin androgenetik alopesi belirtilerinden biridir.
• Erkek tipi kellikte saç dökülmesine ağrı eşlik etmez. Ağrı, tahriş ve kızarıklık gibi belirtilerin eşlik ettiği durumlarda saç dökülmesine neden olan diğer faktörlerin değerlendirilmesi gerekir.
• Bireyin özellikle duş aldığı günlerde yaklaşık 50 ila 100 adet saç telinin dökülmesi normal kabul edilir. Ancak bir günde bu miktardan daha fazla saç teli kaybı, erkek tipi saç dökülmesine işaret edebilir.
• Androgenetik alopesi genellikle anormal saç kırılmasına neden olmaz. Anormal saç kırılması yetersiz beslenmeden ya da kemoterapi ilaçlarından kaynaklanabilir. 

Androgenetik alopesinden muzdarip bireylerde saç dökülmesine neden olan farklı rahatsızlıklar da görülebilir. Örneğin erkek tipi saç dökülmesi olan bir bireyde aynı zamanda frontal fibrozan alopesi (FFA) olarak adlandırılan bir saç dökülmesi tipi de mevcut olabilir. Bu durumda doktorların her iki sorunu birbirinden ayırt ederek doğru tedaviyi uygulaması bireyin yaşam kalitesini olumlu etkileyebilir.

Androgenetik Alopesinin Nedenleri

Genetik faktörler, hormonlar ve yaş gibi etkenler bu rahatsızlığın ortaya çıkışında rol oynayan temel nedenler arasında yer alır.

Genetik

Erkek olarak doğan bireyler annelerinden bir X kromozomu ve babalarından bir Y kromozomu alırlar. X kromozomunda yer alan AR geni, vücudun androjenleri kullanma şeklini etkiler. AR genindeki duyarlılık erkek tipi kelliğe neden olabilir. 

Hormonlar

Androjen erkek tipi saç dökülmesinde rol oynayan bir hormondur. Amerikalı anatomist James Hamilton, hadım edilmiş erkeklerin testosteron takviyesi almadıkları sürece erkek tipi kellik geliştirmediklerini ortaya koymuştur. Genetik olarak duyarlı bireylerde normal androjen seviyeleri saç dökülmesine yol açmak için yeterli olabilir. Testosteron hormonu, dihidrotestosteron (DHT) adı verilen bir türe dönüşerek saç köklerinin zayıflamasına ve saçların zamanla dökülmesine yol açabilir. DHT'nin yanı sıra farklı hormonlar da androjenik alopesinin ortaya çıkmasında rol oynayabilir.

Yaş

Her canlının karşılaştığı doğal bir durum olan yaşlanma, insan vücudunda temel fizyolojik değişikliklerin gerçekleştiği kaçınılmaz bir süreçtir. Erkek tipi kellik geliştirme ihtimali yaş ilerledikçe artabilir. Doğumda erkek olarak tanımlanan bireylerin yaklaşık %25'inde ilk saç dökülmesi belirtileri hafif düzeyde de olsa 21 yaşından önce görülür. Bu bireylerin yaklaşık yarısı 50 yaşına geldiklerinde saç dökülmesi sorunuyla mücadele ederler. Kafa derisindeki açılmanın belirginleştiği bu bireylerin yaklaşık %70'i de yaşlandıkça ileri düzeyde kellik sorunu yaşarlar. 

Androgenetik Alopesi Teşhisi

Doktorlar genellikle muayenede bireyin sağlık öyküsüne dayanarak ve saç derisini inceleyerek teşhis koyarlar. Pek çok bireyin muzdarip olduğu bir rahatsızlık olan androgenetik alopesinin teşhis edilmesinde kullanılan yöntemler şu şekilde sıralanabilir:

• Klinik Değerlendirme: Saç dökülmesine yol açabilen diğer olasılıklardan şüphelenilmiyorsa ve tanı kesinleşmişse herhangi bir ek teste gerek yoktur. Androgenetik alopesiden muzdarip bireylerde genellikle saç dökülmesi ergenlikten sonra kademeli olarak başlar ve bireylerin ailelerinde de kellik öyküsü olabilir. 
• Dermoskopi: Saç dökülmesinin nedenini anlamak için kıl köklerine detaylı şekilde bakılması faydalı olabilir. Görüntüyü büyüten dermoskopi, minyatürleşmiş saçları ve androgenetik alopesiye özgü diğer özellikleri detaylı bir şekilde gösterebilir. Böylece doktor erkek tipi kelliğe benzeyen ve sık görülen bir durum olan alopesi areata ihtimalini eleyebilir. 
• Testler: Bazı hastalıklar veya besin maddelerinin eksikliği de saç dökülmesine yol açabilir. Bu olasılıkların elenmesi amacıyla tiroit paneli, tam kan sayımı; serum demir seviyeleri, toplam demir bağlama kapasitesi ve serum ferritin seviyeleri hakkında bilgi veren demir eksikliği taraması yapılabilir. Bazı durumlarda sifiliz taraması da gerçekleştirilebilir. Ayrıca saç dökülmesinin olası psikolojik etkenlerini belirlemek amacıyla kısa bir psikiyatrik değerlendirme de yapılabilir. 

Androgenetik Alopesinin Tedavisi

Erkek tipi saç dökülmesi rahatsızlığın boyutuna ve aşamasına bağlı olarak çeşitli yöntemlerle tedavi edilebilir. Bu tedaviler, androgenetik alopesinden muzdarip bireylerde saç dökülmesini durdurmaya ve saçları yeniden kazanmaya yönelik çeşitli yöntemleri içerir.

İlaçlar

Androgenetik alopesi tedavisinde etkinliği olan ve Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi tarafından onaylanan bazı ilaçlar bulunur. Bu ilaçlar saçların daha fazla dökülmesini engelleyebilse de kellik probleminin tamamen ortadan kalkması mümkün olmayabilir. Ayrıca ilaçların etkinliğinin sürmesi için düzenli ve kesintisiz tedavi şarttır. Bu ilaçları kullanmaya başladıktan sonraki ilk birkaç hafta telogen saçların dökülmesi nedeniyle saç kaybı devam edebilir. İlaçların olası yan etkileri arasında kafa derisinin kaşınması, kepek, eritem ve nadiren cinsel işlev bozukluğu bulunur. 

İlaçlar, saç derisine kan akışını artırarak ya da androjen reseptörlerine bağlanarak androjenlere duyarlılığı olan bireylerde hormonu etkisiz hâle getirerek etkinlik gösterir. Topikal antiandrojenler, prostaglandin analogları, topikal antifungal ilaçlar, büyüme faktörleri de erkek tipi saç dökülmesinde etkili olabilir. Ancak doktorlar bu tedavileri etkinliğiyle ilgili yeterli araştırma olmadığından uygulamayabilirler.

Peruk ve Saç Şekillendirme

Saç dökülmesinin ilerlediği ve bireyin geniş alanlarda açılmalar yaşadığı durumlarda peruklar ve saç parçaları bireyin eski görünümünü kazanmasına yardımcı olabilir.

• Saç Modelleri: Belirli modelleri tercih etmek incelen saçları ya da kel bölgeleri gizlemeye yardımcı olabilir. Kelleşmenin başladığı bölgelerdeki saçları uzatarak açılan alanlara doğru taramak da etkili bir yöntemdir. Açılmanın sadece şakak bölgesinde gerçekleştiği durumlarda, ön kısımlardaki saçların uzatılarak dalgalı bir şekilde alın ve şakak bölgesine doğru düşürülmesi de iyi bir kamuflaj olabilir. Saçların çok fazla seyreldiği durumlardaysa saçları kazıtmak kelliği bir tarza dönüştürmek için iyi bir fırsattır.
• Peruklar ve Saç Parçaları: Peruklar ve saç parçaları kelleşme bulunan alanları tamamen kapatarak bireyin eski görünümüne kavuşmasına yardımcı olabilir. Perukların ve saç parçalarının bireyin kendi saç rengine ve modeline uygun seçilmesiyle uyumlu bir tarz yaratmak mümkündür.

Saç Ekimi

Kellik bulunan bölgelerdeki açılmanın ilerlediği durumlarda saç ekimi iyi bir tedavi seçeneğidir. Bu tedavide bireyin sağlıklı saç içeren bölgelerinden deri greftleri alınır ve seyrelme bulunan alanlara taşınır. Söz konusu işlemde greftler genellikle başın arka tarafından ve enseden alınır. Bunun nedeni bu bölgedeki saçların androjene karşı duyarlılık göstermediğinden dökülmeye karşı da dirençli olmasıdır.

Saç ekiminden sonra genellikle hafif olmakla beraber bazı yan etkiler ortaya çıkabilir. Yaygın yan etkiler arasında kafa derisinde ağrı ve tahriş, yara izi oluşumu, baş dönmesi, mide bulantısı ve kusma yer alır. Genellikle kısa süreli olan bu yan etkiler tedavinin doğal bir parçası olarak kabul edilir.

PRP

Açılımı “platelet rich plasma” yani trombosit açısından zengin plazma olan PRP, erkek tipi kellikte umut verici tedaviler arasında yer alır. Bu ilaç genellikle normalden daha yüksek konsantrasyonda trombosit içeren konsantre plazmadaki trombositlerin otolog bir preparatıdır. Yeni saç büyümesini teşvik eden büyüme faktörlerini salgılayan PRP alerjik reaksiyon riski olmayan, güvenli, kolay ve ucuz bir tedavi yöntemidir.

Aktive edilmiş trombosit alfa granülleri; kıl folikülü gelişimini etkileyen hücrelerin çoğalması, önceden var olan saç şaftlarının kalınlaşması ve telogenin anagen faza geçişinin hızlanması gibi etkilere sahiptir. 

Androgenetik Alopesi Önlenebilir mi?

Bilim insanları androgenetik alopesiyi tamamen önlemenin bir yolunu henüz keşfetmediler. Erkek tipi kelliği tamamen önlemek mümkün olmasa da bireyler saç sağlığını korumak için çeşitli önlemler alabilirler. Bireyin saçlarını korumasına yardımcı olacak bu önlemlerden bazıları şunlardır:

• Özellikle vejetaryen veya vegan bireyler protein eksikliğini önlemek için ekstra protein tüketebilirler. Bunun için bezelye, mercimek, soya gibi kaliteli bitkisel protein kaynakları bakımından zengin bir diyet uygulamak faydalı olabilir. Günde minimum 40 ila 60 gram protein almak saç köklerinin ihtiyaç duyduğu besin maddelerini sağlayabilir. 
• Saçların sağlıklı kalması için vücutta temel vitaminlerin ve minerallerin yeterli düzeyde olması büyük önem taşır. Özellikle A, B, C, D ve E vitaminleriyle çinko ve demir gibi minerallar, saçların sağlıklı ve canlı görünmesinde önemli bir rol oynar. Saç dökülmesinden muzdarip bireyler vitamin ve mineral değerlerine baktırarak herhangi bir eksiklik durumunda tedavi olabilirler. Bu besin maddelerini yeterli düzeyde sağlayan beslenme değişikliklerini uygulamak ileride yaşanabilecek saç dökülmesini önlemek açısında da faydalı olabilir.
• Stres, androjenlerin aktivitesini artırarak erkek tipi saç dökülmesine neden olabilir. Stres seviyelerini azaltmak için egzersiz yapmak, kaliteli zaman geçirmek, uyku düzenini sağlamak, meditasyon ve yoga gibi rahatlama teknikleri uygulamak etkili olabilir. Yaşam tarzı değişikliklerine rağmen stresle baş etmekte zorlanan bireyler psikoterapi gibi profesyonel uygulamalara da başvurabilirler. 

Saç dökülmesi, bireylerin yaşamlarını hem fiziksel hem psikolojik açıdan olumsuz etkilediğinden belirtilerin takip edilmesi ve gerekli durumlarda saç taraması yaptırılması oldukça önemlidir. Bu noktada 360Sağlık olarak sunduğumuz Saç Dökülme Taraması hizmetimizle saç dökülmesine neden olabilecek sebepleri inceleyip kişiye özel tedavi ve çözüm önerileri sunuyoruz. Siz de evinizin konforunda sunulan hizmetimizden yararlanarak vakit kaybetmeden tedavi sürecine başlayabilir ve belirtilerin azalmasını sağlayabilirsiniz.