B6 Vitamini Ne İşe Yarar? B6 Vitamini Nelerde Var?

B6 vitamini diğer adıyla piridoksin, birçok besinde kendiliğinden bulunan, suda çözülebilen ve vücut tarafından depolanmayan bir B vitamini türüdür. B6 vitamini sinir ve bağışıklık sistemini korumaya destek olur. Gelin, "B6 vitamini ne işe yarar?", "B6 vitamini nelerde var?" gibi soruların yanıtlarını birlikte inceleyelim.

B6 Vitamini Nedir?

B6 vitamini, B vitamininin suda çözünebilen 8 ayrı türünden biridir. B6 vitamininin piridoksin, piridoksal ve piridoksamin olmak üzere birkaç formu bulunur. Bu vitamin besinlerde bulunduğu gibi laboratuvar ortamlarında da hazırlanabilir. Diğer B vitamini çeşitlerinde olduğu gibi B6 vitamini de karbonhidratın glikoza, yani yakıta dönüştürülmesinde fayda sağlar. Bu şekilde vücutta enerji üretilmiş olur.

B6 vitamini, beynin gelişmesi ve oksijenin kan dolaşımıyla taşınması süreçlerinde gerekli bir vitamindir. Bunların yanı sıra vücudumuzun sinir ve bağışıklık sistemlerinin korunmasında da etkilidir.

Peki, B6 vitamini ne kadar alınmalı? Elli yaş altı yetişkinler için günlük B6 vitamini ihtiyacı 1.3 mg'dir. Elli yaşından sonra önerilen günlük B6 vitamini miktarıysa kadınlar için 1.5 mg, erkekler içinse 1.7 mg'dır.

B6 Vitamini Ne İşe Yarar?

B6 vitamininin sağlık açısından pek çok faydası bulunur. Tüm bu faydaların etkili olabilmesi için bu vitaminin vücutta yeterli miktarda bulunması gerekir. B6 vitamininin vücudumuza faydaları şu şekilde sıralanabilir:

• Ruh hâlini iyileştirerek depresyon belirtilerinin azalmasına yardımcı olabilir. 
• Beyin fonksiyonlarını geliştirmede ve alzaymır riskini azaltmada etkili rol oynar.
• Hemoglobin üretiminde fayda sağlayarak anemiyi önlemede ve tedavi etmede etkilidir.
• PMS semptomlarının tedavisinde faydalı olabilir.
• Hamilelikte bulantıların önlenmesinde etkili olabilir.
• Arterlerin tıkanmasını önleyerek kalp hastalığı riskinin azalmasında etkili olabilir.
• Göz sağlığını iyileştirmede ve göz hastalıklarını önlemede etkili olabilir.
• Romatoid artrit hastalığının tedavisinde etkili olabilir.

 B6 vitamini bunların yanı sıra cildin nem dengesinin ve elastikliğinin korunmasında etkilidir. Hormon kaynaklı oluşan sivilceleri önlemede de etkisi bulunur. Günlük olarak yeterli miktarda alınan B6 vitamini, saçların daha hızlı uzamasına ve parlak görünmesine katkı sağlar.

B6 Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?

Bazı besin kaynakları B6 vitamini açısından daha zengindir. Peki, B6 vitamini nelerde var?

Sebzeler, meyveler, etler, balıklar ve kuru yemişler B6 vitamini içeren yiyecekler olarak bilinir. B6 vitamini içeren besinler şu şekilde sıralanabilir:

• Balık,
• Sığır eti,
• Tofu,
• Yumurta,
• Süt ürünleri,
• Meyve ve sebzeler,
• Tatlı patates,
• Patates,
• Yeşil bezelye,
• Muz,
• Avokado,
• Havuç,
• Antep fıstığı,
• Spagetti kabağı,
• Ispanak,
• Fasulye,
• Güçlendirilmiş ve tüketime hazır tahıllar,
• Esmer pirinç,
• Kepek,
• Ay çekirdeği,
• Buğday tohumu,
• Tam tahıllı un.

B6 Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

B6 vitamini eksikliği; karaciğer, böbrek, sindirim veya otoimmün hastalıkları olan bireylerde daha fazla görülebilir. B6 vitamini eksikliği sigara içen bireylerde, obezlerde, alkoliklerde ve hamile kadınlarda da daha sık görülebilir. B6 vitamini eksikliğinin belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Ciltte döküntüler,
• Ağrılı ve çatlamış dudaklar,
• Parlak ve ağrılı bir dil,
• Ruh hâllerinde değişiklikler,
• Bağışıklık fonksiyonlarının zayıflaması,
• Yorgunluk hissi ve düşük enerji,
• Ellerde ve ayaklarda uyuşukluk,
• Bebeklerde huysuzluk,
• Beyin sisi,
• Hamilelikte sabahları mide bulantısı ve kusma.

B6 Vitamini Eksikliği Neden Olur?

B6 vitamini eksikliği; son evre böbrek hastalıkları, böbrek yetmezliği ve diğer böbrek hastalıklarından kaynaklı oluşabilir. Bunun yanı sıra çölyak hastalığı, Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi malabsorpsiyon sendromları da B6 eksikliğine neden olabilir. B6 vitamini eksikliğine neden olan durumlar arasında homosistinüri gibi bazı genetik hastalıklar da olabilir. Ayrıca antiepileptik ilaç grupları da zamanla B6 eksiliğine neden olabilir.

Besinlerin aşırı işlenmiş olması içeriğindeki B6 vitamininin etkisini düşürebilir. Bu nedenle yoğun olarak işlenmiş besin tüketimi nadir de olsa B6 vitaminini yetersiz almaya ve B6 eksikliğine neden olabilir. B6 vitamini eksikliğinin nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

• Protein ve enerji bakımından yetersiz beslenme,
• Hemodiyaliz sırasında aşırı kayıp,
• Malabsorbsiyon (emilim bozukluğu), 
• Aşırı alkol kullanımından kaynaklı emilim bozukluğu,
• Piridoksin inaktive edici ilaçların kullanımı (Örneğin antiepileptik ilaçlar, izoniazid, sikloserin, hidralazin, kortikosteroidler, penisilamin vb.).

B6 vitamini, yani piridoksin eksikliğinin nedenlerinden bir diğeriyse tüberkülozu önlemek ve tedavi etmek amacıyla kullanılan antibiyotik bir ilaç olan izoniazidin kullanımıdır. Bu ilaç, piridoksin sentezi için gerekli olan bir enzimi (piridoksin fosfokinaz) inhibe ederek B6 vitamininin tükenmesine neden olur.

B6 Vitamini Eksikliğinde Görülen Hastalıklar Nelerdir?

B6 vitamini eksikliğinde görülen hastalıklar şu şekilde sıralanabilir:

• Kalp ve damar hastalıkları: Bilim insanları folik asit, B12 vitamini ve B6 vitamini gibi bazı B vitamini türlerinin homosistein düzeylerini düşürerek kardiyovasküler hastalık riskini azaltabileceği hipotezini öne sürmüştür. Ancak yapılan çalışmaların çoğunda B6 vitamininin etkisini değerlendirmek zordur. 
• Kanser: B6 vitamininin kanseri önlemeye yardımcı olabileceğine dair bazı araştırmalar bulunur. 
• Bilişsel İşlev: B6 vitamini eksikliğinin bazı yaşlı bireylerin bilişsel işlevlerinde gerilemeye neden olduğu varsayılır. 
• Âdet öncesi sendromu (PMS): B6 vitamini takviyeleri âdet öncesi sendromu azaltmada etkili rol oynayabilir. 
• Gebelikte bulantı ve kusma: Yapılan bazı deneyler hamilelikte B6 vitamini ve doksilamin (bir antihistaminik) kombinasyonunun bulantı ve kusmayı %70 oranında azalttığını ve bu sorun nedeniyle hastaneye yatış oranlarını düşürdüğünü göstermiştir. Ancak doktorunuza danışmadan bir takviye almamanız önemlidir.

Bunun yanı sıra dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan birçok bireyde B6 vitamininin eksik olduğu görülür. B6 vitamini dikkat eksikliği tedavisi için önemli bir vitamindir. 

B6 Vitamini Eksikliği Nasıl Anlaşılır?

B6 vitamini eksikliği görülen semptomlara, B6 vitamini eksikliğine neden olabilecek durumlara ve B6 vitamini takviyelerine verilen cevaba bağlı olarak anlaşılır. Bunların yanı sıra kan testleri yapılabilir. Ancak kan testleri kesin olarak B6 vitamini eksikliği tanısı konulmasını sağlamaz. 

B6 Vitamini Eksikliği Nasıl Giderilir?

B6 vitamini eksikliği buna neden olan durumun düzeltilmesine ve takviyelerin yeterli ve düzenli olarak alınmasıyla giderilebilir. B6 vitamini eksikliğinin giderilmesi için uygulanabilecek yöntemler şu şekilde sıralanabilir:

• B6 vitamini açısından daha zengin besinleri tüketmek,
• B6 vitamin takviyeleri almak,
• P5P ile takviyeleri denemek,
• Magnezyum alımını artırmak,
• B6 vitamini eksikliğine neden olan durumu ele almak.

B6 Vitamini Nasıl Kullanılır?

B6 vitamini genellikle günde bir kez oral yolla, yemeklerle birlikte veya aç karnına alınabilir. "B6 vitamini ne zaman alınmalı?" sorusunun cevabı da bu şekilde verilebilir. B6 vitamini, uzun süreli salınımlı kapsüller olarak alınıyorsa bütün hâlde çiğnenmeden ve kırılmadan yutulur. Böylece kapsülün tamamı tek seferde salınır ve B6 vitamininin yan etkileri azaltılır. B6 vitamini sıvı formda kullanılıyorsa ölçüm kaşığıyla ölçülerek kullanılır. Doğru doz ölçümü için normal kaşıklar yerine ölçüm kaşığı kullanmak daha uygun olabilir. Eğer vitaminin sıvı formu süspansiyonsa her kullanımdan önce çalkalanarak kullanılması gerekir. B6 vitamini, toz formunda alınıyorsa gerekli miktarda tozla sıvı karıştırılarak hemen tüketilmelidir ve daha sonra kullanmak için yeni bir doz hazırlanmamalıdır. B6 vitamini besinler aracılığıyla veya takviye olarak alınabilir. B6 vitamini için doğru dozu ve kullanımını doktorunuza danışarak öğrenebilirsiniz.

B vitamini almadan önce özellikle kullanılan bir ilaç varsa mutlaka doktora danışılması gerekir. Çünkü B6 vitamini bazı ilaçlarla etkileşime girebilir. B6 vitamininin etkileşime girebildiği ilaçlar şu şekilde listelenebilir:

• Altretamin: B6 vitamini, bu kemoterapi ilacıyla birlikte özellikle de bir diğer kemoterapi ilacı sisplatinle birlikte alındığında ilacın etkinliğini azaltabilir. 
• Barbitüratlar: B6 vitamini, merkezî sinir sistemi depresanı olarak etki eden bir ilaçla birlikte alınması durumunda ilacın süresini ve yoğunluğunu azaltabilir.
• Antikonvülzanlar: B6 vitamini, fosfenitoin (Cerebyx, Sesquient) veya fenitoin (Dilantin, Phenytek) ile beraber alındığı zaman ilacın süresini ve yoğunluğunu azaltabilir. 
• Levodopa: B6 vitamini, Parkinson hastalığının tedavisi için kullanılan bu ilaçla birlikte alındığı durumda ilacın etkisini azaltabilir. 

B6 Vitamini Fazla Alınırsa Ne Olur?

B6 vitamini doğru olarak kullanıldığında genellikle güvenli bir vitamin türüdür. Ancak fazla alındığı takdirde B6 vitamininin yan etkileri görülebilir. Yetişkinler için günlük B6 vitamini sınırı 100 mg'dır. B6 vitamini fazlalığı nedeniyle oluşabilecek B6 vitamininin zararları şu şekilde sıralanabilir:

• Mide ekşimesi ve mide bulantısı,
• Ellerde veya ayaklarda sinir hasarı ve uyuşma hissi (periferik nöropati), 
• Ağrılı ve şekil bozukluğuna yol açan cilt bozuklukları,
• Kas kontrolünde veya istemli hareketlerin koordinasyonunda sorunlar (ataksi),
• Acı hissinde ve aşırı sıcağı algılama yeteneğinde zayıflama,
• Güneş ışığına karşı hassasiyet oluşması (fotosensitivite).